فرقانی:
اخبار قتل کارگردان سینما در هفته گذشته، چون بمب خبری در همه رسانه‌ها منعکس شد. خبری که سوای ارزش‌های خبری، می‌تواند پیامد‌های زیادی برای افکار عمومی داشته باشد.
اما با توجه به نوع حادثه و جریحه دار شدن افکار عمومی نسبت به این ماجرا، رسانه‌های رسمی باید چه اصول و مواردی را در انتشار چنین خبر‌هایی لحاظ کنند؟ آیا تیتر‌های هیجانی به منظور بیشتر دیده شدن، کاری اخلاقی است؟ محمد مهدی فرقانی، استاد روزنامه نگاری استفاده از تیتر‌های جنجالی با هدف برانگیختن عواطف و احساسات را در چنین حوادثی توصیه نمی‌کند.
به گزارش تابناک همدان، وی می‌گوید: ذات اینگونه اخبار خود به خود حاوی ارزش خبری کشمکش است که سبب جذابیت آن می‌شود؛ بنابراین نباید در چنین خبر‌هایی از تیتر‌های تحریک کننده، هیجانی، بدآموز و … استفاده شود. بلکه باید همزمان با ارائه اطلاعات دقیق درباره رویداد، جنبه منطقی و عقلانی موضوع را هم تقویت کرد.
محمد مهدی فرقانی، استاد روزنامه نگاری با اشاره به اخبار منتشر شده درباره قتل «بابک خرمدین» به شفقنا رسانه می‌گوید: در مورد چنین حوادثی که خیلی فجیع هستند، نگرانی و کنجکاوی افکار عمومی را به دنبال دارند و همزمان می‌توانند آثار منفی عاطفی و جنبه بدآموزی هم داشته باشند، کار رسانه‌ها و وظایف حرفه‌ای شان مقداری سنگین‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. یعنی نمی‌توانند همانند اخبار عادی و روزمره به این نوع خبر‌ها بپردازند و در عین حال هم نمی‌توانند سکوت کنند. چون سکوت کردن به معنای بی پاسخ گذاشتن نیاز مخاطب و نوعی راندن و فراری دادن مخاطب و در عین حال میدان دادن به اخبار جعلی است که در شبکه‌های اجتماعی احتمال تولید و بازنشر دارند.
او تاکید می‌کند: پرداختن به جزئیات ماجرا، حدس ها، احتمال ها، نظر‌های شخصی و … می‌تواند کمی بر نگرانی‌ها اضافه کند و در عین حال اطلاعات نادرست را در اختیار مخاطب قرار دهد. البته هر رسانه‌ای باید برای خود شیوه نامه‌ای داشته باشد تا مسئولیت و در عین حال حدود آزادی خبرنگارانش را تعیین و تکلیفشان را روشن کند و خبرنگاران بدانند در موارد مشابه تا کجا می‌توانند پیش بروند و به چه نکات و مسائلی بپردازند. البته پلیس و دستگاه قضایی هم تا جایی که ضوابط و مقررات اجازه می‌دهد، باید با رسانه‌ها همکاری کند و اخبار و اطلاعات درست را در اختیارشان قرار دهد.
فرقانی ادامه می‌دهد: از طرفی رسانه‌های رسمی نباید اخبار و گمانه زنی‌های شبکه‌های اجتماعی را با قطع به یقین منتشر کنند. بلکه باید احتمال خطا، شایعه و نادرستی آن‌ها را هم درنظر بگیرند. در عین حال باید به گونه‌ای باشد که عواطف عمومی را جریحه دار نکنند و موجب ترویج این نوع رفتار‌های نابهنجار در جامعه نشوند.
در روز‌های اخیر برخی از کارشناسان از توجه بیش از حد شبکه‌های اجتماعی و برخی از رسانه‌ها به جزئیات کشته شدن بابک خرمدین و بی توجهی به آسیب‌های روحی و روانی ناشی از آن انتقاد کردند. فرقانی در این باره می‌گوید: در چنین شرایطی که شبکه‌های اجتماعی در خبر رسانی جلوتر هستند، یکی از اقداماتی که بهتر است رسانه‌ها انجام دهند، ارزیابی انتقادی و راستی آزمایی اخبار شبکه‌های اجتماعی است تا مردم بتوانند به رسانه‌های رسمی اعتماد کنند. به عبارتی وقتی مردم توسط شبکه‌های اجتماعی بمباران می‌شوند، رسانه‌های رسمی باید به گونه‌ای عمل کننده که مردم بتوانند تایید یا تکذیب اخبار را در رسانه‌های رسمی دریافت کنند نه اینکه در انتخاب تیتر‌های هیجانی و جنجالی دنبال رو شبکه‌های اجتماعی باشند.
او می‌گوید: باید این نکته را در نظر بگیریم، آزادی عملی که شبکه‌های اجتماعی دارند در هیچ رسانه‌ای وجود ندارد. چون رسانه‌ها پروتکل‌های مخصوص و موازین حرفه‌ای دارند و باید ارزش‌های روزنامه نگاری همچون شرافت حرفه ای، امانت داری، صداقت، راستگویی و… را پاس بدارند. باید بتوانند از صحت اخبار منتشر شده خود دفاع کنند. این ارزش‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیست و منتشر کنندگان اخبار در این شبکه‌ها هم تعهدی برای رعایت این ارزش‌ها ندارند.
با این اوصاف برای پرداختن به چنین حوادث جنجالی، رسانه باید چه نکاتی را درنظر بگیرد؟ فرقانی پاسخ می‌دهد: نحوه تیتر زدن و حتی پرداختن رسانه به اخبار مربوط به حوادث جنجالی، بخشی از پروتکل و یا اصولی است که رسانه‌ها باید درنظر بگیرند. به نظر من استفاده از تیتر‌های جنجالی با هدف برانگیختن عواطف و احساسات در چنین حوادثی توصیه نمی‌شود، چون ذات اینگونه اخبار خود به خود حاوی ارزش خبری کشمکش است که سبب جذابیت آن می‌شود؛ بنابراین نباید در چنین خبر‌هایی از تیتر‌های تحریک کننده، هیجانی، بدآموز و … استفاده شود. بلکه باید همزمان با ارائه اطلاعات دقیق درباره رویداد، جنبه منطقی و عقلانی موضوع را هم تقویت کرد.
محمد مهدی فرقانی، استاد روزنامه نگاری با اشاره به اخبار منتشر شده درباره قتل «بابک خرمدین» به شفقنا رسانه می‌گوید: در مورد چنین حوادثی که خیلی فجیع هستند، نگرانی و کنجکاوی افکار عمومی را به دنبال دارند و همزمان می‌توانند آثار منفی عاطفی و جنبه بدآموزی هم داشته باشند، کار رسانه‌ها و وظایف حرفه‌ای شان مقداری سنگین‌تر و پیچیده‌تر می‌شود. یعنی نمی‌توانند همانند اخبار عادی و روزمره به این نوع خبر‌ها بپردازند و در عین حال هم نمی‌توانند سکوت کنند. چون سکوت کردن به معنای بی پاسخ گذاشتن نیاز مخاطب و نوعی راندن و فراری دادن مخاطب و در عین حال میدان دادن به اخبار جعلی است که در شبکه‌های اجتماعی احتمال تولید و بازنشر دارند.
او تاکید می‌کند: پرداختن به جزئیات ماجرا، حدس ها، احتمال ها، نظر‌های شخصی و … می‌تواند کمی بر نگرانی‌ها اضافه کند و در عین حال اطلاعات نادرست را در اختیار مخاطب قرار دهد. البته هر رسانه‌ای باید برای خود شیوه نامه‌ای داشته باشد تا مسئولیت و در عین حال حدود آزادی خبرنگارانش را تعیین و تکلیفشان را روشن کند و خبرنگاران بدانند در موارد مشابه تا کجا می‌توانند پیش بروند و به چه نکات و مسائلی بپردازند. البته پلیس و دستگاه قضایی هم تا جایی که ضوابط و مقررات اجازه می‌دهد، باید با رسانه‌ها همکاری کند و اخبار و اطلاعات درست را در اختیارشان قرار دهد.
فرقانی ادامه می‌دهد: از طرفی رسانه‌های رسمی نباید اخبار و گمانه زنی‌های شبکه‌های اجتماعی را با قطع به یقین منتشر کنند. بلکه باید احتمال خطا، شایعه و نادرستی آن‌ها را هم درنظر بگیرند. در عین حال باید به گونه‌ای باشد که عواطف عمومی را جریحه دار نکنند و موجب ترویج این نوع رفتار‌های نابهنجار در جامعه نشوند.
در روز‌های اخیر برخی از کارشناسان از توجه بیش از حد شبکه‌های اجتماعی و برخی از رسانه‌ها به جزئیات کشته شدن بابک خرمدین و بی توجهی به آسیب‌های روحی و روانی ناشی از آن انتقاد کردند. فرقانی در این باره می‌گوید: در چنین شرایطی که شبکه‌های اجتماعی در خبر رسانی جلوتر هستند، یکی از اقداماتی که بهتر است رسانه‌ها انجام دهند، ارزیابی انتقادی و راستی آزمایی اخبار شبکه‌های اجتماعی است تا مردم بتوانند به رسانه‌های رسمی اعتماد کنند. به عبارتی وقتی مردم توسط شبکه‌های اجتماعی بمباران می‌شوند، رسانه‌های رسمی باید به گونه‌ای عمل کننده که مردم بتوانند تایید یا تکذیب اخبار را در رسانه‌های رسمی دریافت کنند نه اینکه در انتخاب تیتر‌های هیجانی و جنجالی دنبال رو شبکه‌های اجتماعی باشند.
او می‌گوید: باید این نکته را در نظر بگیریم، آزادی عملی که شبکه‌های اجتماعی دارند در هیچ رسانه‌ای وجود ندارد. چون رسانه‌ها پروتکل‌های مخصوص و موازین حرفه‌ای دارند و باید ارزش‌های روزنامه نگاری همچون شرافت حرفه ای، امانت داری، صداقت، راستگویی و… را پاس بدارند. باید بتوانند از صحت اخبار منتشر شده خود دفاع کنند. این ارزش‌ها در شبکه‌های اجتماعی نیست و منتشر کنندگان اخبار در این شبکه‌ها هم تعهدی برای رعایت این ارزش‌ها ندارند.
با این اوصاف برای پرداختن به چنین حوادث جنجالی، رسانه باید چه نکاتی را درنظر بگیرد؟ فرقانی پاسخ می‌دهد: نحوه تیتر زدن و حتی پرداختن رسانه به اخبار مربوط به حوادث جنجالی، بخشی از پروتکل و یا اصولی است که رسانه‌ها باید درنظر بگیرند. به نظر من استفاده از تیتر‌های جنجالی با هدف برانگیختن عواطف و احساسات در چنین حوادثی توصیه نمی‌شود، چون ذات اینگونه اخبار خود به خود حاوی ارزش خبری کشمکش است که سبب جذابیت آن می‌شود؛ بنابراین نباید در چنین خبر‌هایی از تیتر‌های تحریک کننده، هیجانی، بدآموز و … استفاده شود. بلکه باید همزمان با ارائه اطلاعات دقیق درباره رویداد، جنبه منطقی و عقلانی موضوع را هم تقویت کرد.
منبع:شفقنا رسانه
