سپرده گذاران کاسپین و آرمان طی چند روز گذشته برای چندمین بار در سال ۹۶ جلوی ساختمان مجلس تجمع کردند و با سر دادن شعار خواستار سرمایه های از دست رفته خود در موسسه های غیر مجاز و البته مجاز و تحت نظر بانک مرکزی شدند.
به گزارش تابناک : با وجود مشکلات پیش آمده برای موسسه های پولی و مالی شاید هنوز بسیاری از سپرده گذاران با این سوال مواجه شوند که این موسسات چطور به وجود آمدند؟ و چرا با وجود فعالیت تحت نظارت بانک مرکزی نیستند؟ این سوالات هنوز برای بسیاری شفاف سازی نشده که در همین راستا خبرنگار بازار نیوز به سراغ یک منبع آگاه رفت تا چرایی این سوالات را جویا شود. منبعی آگاه که علاقه ای به افشای نامش ندارد و بعد از استعفا از سمت خود در موسسه مجاز کاسپین، پرده از مشکلات زیادی برداشت که شاید هیچ سپرده گذاری تاکنون در جریان این مسائل نبوده است. در واقع این مقام مسئول از سیر تا پیاز مشکلات و عوامل دخیل در تعاونی ها را به مرور تبدیل به موسسه شدند را تشریح کرد که در گفتگوی زیر می توانید به تفصیل بخوانید:
از شهریور ماه سال گذشته سپرده گذاران کاسپین سرگردان شده اند. سپرده های این موسسه بلوکه شد و دیگر خبری از سود وسوسه انگیز ۳۲ درصدی نبود!
چندین ماه است سپرده گذاران موسسه کاسپین به دنبال حق خود هستند. از تجمع اعتراض آمیز در خیابان ها و مقابل شعبه ها گرفته تا خرد شدن شیشه های ساختمان حراست بانک مرکزی تا اعتراض مقابل ساختمان مجلس برای چندمین بار. اما ماجرا به همین جا ختم نشده و این جماعت در یک حرکت نمادین با پوشیدن کفن نشان دادند که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارند.
از سیر تا پیاز فعالیت موسسات مجاز و غیرمجاز
این منبع آگاه به بازار نیوز گفت: شروع کار تعاونی ها با تصویب یک قانون به سال ۷۷ بر می گردد. در این سال هر اداره و یک موسسه با تشکیل تعاونی و ایجاد یک مبنای پولی برای سرمایه گذاری در آن تعاونی شروع به فعالیت کرد و از محل جمع آوری سرمایه های کارمندان و وصول اقساط هر بار به نفرات حاضر در صندوق تعاونی تسهیلاتی با اقساط مشخص ارائه می شد.
به تدریج این تعاونی ها گسترش یافتند و با سودهای وسوسه انگیز از بیرون هم عضو پذیرفتند و به تدریج شعبه های تعاونی ها بدون نظارت نیروی انتظامی و وزارت تعاون در شهرهای مختلف افزایش یافت و رشد قارچ گونه ای پیدا کردند تا اینکه در سال ۸۰ این تعاونی ها به ۶۰۰ شعبه افزایش یافتند و نرخ بالای سود سپرده ها باعث شد تا در یک چشم برهم زدن تعداد این تعاونی ها به ۶ برابر برسد!
تصویب قانون موسسات پولی غیربانکی برای کنترل تعاونی ها
عدم وجود کنترل از سوی مقامات ناظر و قوه قضاییه، سپرده های مردم کم کم به بیراهه رفت واین تعاونی ها با ورود به بازار سکه، مسکن و ارز باعث اوج آن بازار در آن برهه از زمان می شد و با پیشروی و تغییرات در بازار پولی و مالی در حوزه های مختلف در سال ۸۳ ،مجلس قانون موسسات پولی غیربانکی را به تصوب رساند تا بتواند روال کار تعاونی ها را کنترل کند.
بالاخره بانک مرکزی در خرداد ۸۹ با طرح ساماندهی تعداد ۵ هزار تعاونی را به ۱۴ تعاونی رساند و بعد از مدتی تصمیم گرفت تا به این تعاونی ها مجوز دهد که در اولین حرکت بانک تات را منحل و تبدیل به بانک آینده کرد، ضمن اینکه چند تعاونی را با نام موسسه نور هم تشکیل داد.
بالاخره بانک مرکزی در راستای ساماندهی تعاونی ها دستور داد تا تابلوهای ۹ تعاونی فرشتگان، الزهراء، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات، پیوند، بدر توس و امید جلین تغییر و با نام موسسه فردوسی فعالیت کنند. این در حالی بود هر کدام از این تعاونی ها فقط با اسم تابلو فرودسی که وجود خارجی نداشت، فعالیت می کردند و جالب تر اینجاست که تحت عنوان نام تعاونی های خود در حال فعالیت و سپرده گیری از مردم بودند و این یعنی تخلف محرز و کاملا مشهود! و از نظر قانونی زمانی می توان تابلو را تغییر داد که یک موسسه تشکیل شود و اعضای هیات مدیره هم مشخص و به ثبت برسد.
در پایان سال ۹۱ با دستور بانک مرکزی! تعاونی های فردوسی باز هم بدون برنامه تابلوهای خود را به آرمان ایرانیان تغییر دادند! و این اتفاق در حالی رخ داد که اول باید پذیره نویسی صورت می گرفت و اعضای هیات مدیره مشخص می شدند هر چند که در این کش و قوس مشکلات حقوقی تعاونی بدر توس نمایان شد و از جمع تعاونی ها خارج شد.
این تعاونی ها با نام آرمان ایرانیان و تحت نظارت بانک مرکزی در شرف تاسیس کار خود را استارت زدند در حالی که نه تحت نظارت بانک مرکزی بودند و نه در شرف تاسیس! چرا که گرفتن مجوز نیاز به پذیره نویسی و تشریفات از طریق بورس داشت.
بالاخره در آبان ۹۳ پذیره نویسی آغاز شد و ۵۳ درصد از سرمایه هم درمسیر گرفتن مجوز ظرف ۲ روز تامین شد یعنی از مجموع ۳۰۰ میلیارد تومان ۱۵۰ میلیارد تومان سرمایه تامین شد و بانک مرکزی هم مجوز را در تیرماه ۹۴ اعطا و اعضای هیات مدیره را مشخص و شورای پول و اعتبار اساسنامه را به تصویب رساند و بعد از انجام این مراحل، نام آرمان ایرانیان جایگزین فرودسی شد و اینجا مشکلات بعضی از تعاونی ها هم آغاز شد و در مواردی هم دیده شد که تابلو بعضی از تعاونی ها به فروش رسید! و در مشهد هم اوراق سپرده جعلی صادر و به فروش رسید و بانک مرکزی هم برای جلوگیری از این مشکلات ۸ تعاونی مذکور از جمله تعاونی فرشتگان را منحل کرد و برای گرفتن مجوز شراط گذاشت تا در گام اول هیات مدیره شکل بگیرد و مجمع فوق العاده نیز تصمیم گرفت تا نام آرمان ایرانیان را به کاسپین تغییر دهند.
کاسپین شکل گرفت/ قانون ادغام نداریم!
اصلا قانون ادغام وجود ندارد و قرار بود تعاونی ها اول منحل شوند و بعد دارایی آنها منتقل شود یعنی به اندازه دارایی، بدهی ها را بگیرند. به طور مثال اگر کسی ۱۰۰ واحد دارایی دارد و ۱۵۰ واحد هم بدهی باید به اندازه دارایی اصلی، بدهی را پرداخت کنند. کار انتقال بر انحلال تا پایان ۹۴ طول کشید و قرار شد دارایی ها ارزیابی شود ضمن اینکه وام ها، تسهیلات، مطالبات و دارایی منقول و غیر منقول توسط حسابرسی توافق زمان بر بود و تا مرداد، شهریور و مهر ۹۵ این کار به اتمام رسید.
دارایی های غیر منقول توسط کانون کارشناسان رسمی دادگستری انجام شد و چون تعدد ملک به واسطه وجود ۴۵۰ شعبه از تعاونی ها زیاد بود تا پایان سال تکلیف ۷ تعاونی مشخص شد اما کاسپین یک واحد جداگانه بود که با جمع آوری ۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه ۳۳ هزار نفر را پذیره نویسی کرده بود و با این شرایط هیات مدیره جداگانه ای هم تشکیل داده بود.
در همین کش و قوس موسسه میزان و ثامن الحجج دچار مشکل و ورشکستگی شدند و با این شرایط اعتماد مردم از موسسه ها سلب شد و برای بازپس گرفتن سپرده های خود به موسسه ها حجوم آوردند که در تاریخ ۲۷/۱۲/۹۴ یک قاضی در مشهد برای سرپوش گذاشتن به این وضعیت و آرام کردن جو روانی در ان برهه از زمان دستور داد تا تابلوها به سرعت به کاسپین تغییر کند!
مشکل فرشتگان حاد شد
در واقع بانک ها و موسسه ها ۱۳ درصد سرمایه خود را به بانک مرکزی به عنوان سپرده قانونی پرداخت می کنند و زیر ۱۰ درصد از این سرمایه را به عنوان نقدینگی نگه می دارند و مابقی هم به عنوان تسهیلات ۲ تا ۵ ساله در اختیار سپرده گذاران قرار می گرفت. بنابراین بانک ها از محل جریان وجوح سرمایه گذارها به کار خود ادامه می دهند. اما این جریان در اواخر سال و با برداشت پول ها از بانک ها برای پرداخت عیدی و پاداش از سوی ادارات و شرکت ها دوچندان می شود و همین امر باعث می شود تا بانک ها در این برهه از سال با کمبود نقدینگی مواجه شوند.
این اتفاق باعث شد تا بازپرس دستور دهد تا برای کم کردن نگرانی مردم تابلوهای تعاونی ها به سرعت به کاسپین تغییر کند و این در حالی صورت گرفت که سند و قرارداد سپرده گذار با نام فرشتگان ثبت شود اما تابلو کاسپین باشد!
چرا تعاونی فرشتگان پلمب نشد؟
تعاونی فرشتگان ۴۵۳ هزار سپرده گذار داشت و اگر این تعاونی پلمب می شد این تعداد سپرده هم بلاتکلیف می ماند و از سوی دیگر تسهیلاتی که این تعاونی به سپرده گذاران داده بود باید بازپرداخت می شد.
با این روال تصمیم بانک مرکزی این بود که این وضعیت را ساماندهی کند تا مشتری آسیب نبیند. بعد از ۵ آذرماه یک مقام بلند پایه قضایی در یک مصاحبه ای اعلام کرد که تعاونی اعتبارات فرشتگان ۸ هزار میلیار تومان حدود ۴ هزار میلیارد آن اختلاس شده و در اینجا باز هم سپرده گذاران حجوم آورند تا سرمایه خود را از بانک ها بگیرند و اینجا بود که مابقی پول مانده هم تمام شد!
اگر این مصاحبه صورت نمی گرفت وضعیت به روال عادی بر می گشت ولی با این شرایط همه چیز خراب شد!
مقصر سپرده گذار است نه بانک مرکزی
مردم ما دقت لازم در قراردادها را ندارند و چوب عدم بی دقتی را می خورند. زمانی که تابلو کاسپین بوده مردم با فرشتگان قرارداد بستند! آن هم تعاونی که شهریور ۹۴ منحل شده است.
در این شرایط حتی یک سپرده گذار این سوال برایش پیش نیامده که چرا قرارداد من با فرشتگان است؟ و چرا همه فیش های واریزی مهر فرشتگان دارد؟ به هر حال در مورد تصمیم درست و یا غلط بانک مرکزی در آن شرایط نمی توان نظر داد چرا که به واسطه بحران مالی که در پیش رو بود شاید این تصمیم درست اتخاذ شده است.
سپرده های ۱۰ تا ۲۰ میلیونی مردم باید پرداخت شود
یکی از راهکارهای ساماندهی به این بحران و کاهش فشار روحی و رواحی جو موجود در بین مردم پرداخت سپرده های ۱۰ تا ۲۰ میلیونی است.
باید مبالغ کم و جزیی پرداخت شود و در شرایطی تا سقف ۱۰ میلیون از سپرده های کلان و بیش از ۲۰ میلیون هم پرداخت شود تا کمی از درد مردم تسکین پیدا کند. در این بین خیلی از افراد گرفتار و بیمار دیده می شود که به این پول احتیاج دارند یا به واسطه شراکت در پروژه های ساخت و سرمایه پذاری به پول خود نیاز دارند.
بعد از انحلال سودی به سپرده گذار واریز نمی شود
بانک مرکزی در اطلاعیه خود اعلام کرد که تعاونی فرشتگان اول شهریور ۹۴ منحل شده و با این انحلال هم سودی به سپرده گذار تعلق نمی گیرد و سودهای اضافه شده هم کسر می شود در واقع تنها اصل سپرده به شخص تعلق می گیرد و اگر سودی به حساب شخص واریز شده از سوی موسسه کسر می شود چون فعالتی در طول ماههای انحلال صورت نگرفته است.
پول های فرشتگان کجا رفت؟
با کسری سپرده در تعاونی ها، و انحلال تعاونی فرشتگان، یک راه برای پرداخت سود و حتی بازپرداخت سپرده های مردم وجود داشت و در معنای عامیانه به آن کلاه کلاه می گویند. یعنی کلاه قبلی را بر سر سپرده گذار جدید گذاشتند! یعنی پول نفر جدید را به قبلی می داند ...
آرمانی ها گول سود ۳۲ درصد را خوردند
همانطور که مشکل کاسپینی ها در بدو ورود از فرودسی و بعد آرمان ایرانیان شروع شد، موسسه غیر مجاز آرمان هم از ۲ تعاونی البرز ایرانیان و وحدت ایرانیان ایجاد شده بود که با ۳۲ درصد سود وسوسه انگیز باعث شد تا سپرده های زیادی را جذب خود کند. و اینجا هم باید به ناآگاهی مردم اشاره کرد چرا که پر واضح است که نرخ سود و نرخ بهره در دنیا یک و نیم تا ۲ درصد است طبق آمار و با این شرایط هر بانکی نرخ بالای سود داشته باشد یعنی ریسک بیشتری هم دارد و عدم نظارت بانک ها هم مزید بر علت شد.
نظارت بر عملکرد موسسه ها بر عهده نیروی انتظامی است
بر اساس قانون تعاونی های اعتبار در سال ۷۷ مقام ناظر مشخص شد و موسسه های باید صورت مالی را به نیروی انتظامی می دادند چرا که این موضوع تحت ضابطه بانک مرکزی نبود. طبق قانونی هر کسی نمی تواند وارد بازار پولی شود. در مجلس قانونی تصویب شد تا برای اخلال گران اقتصادی شرایط سنگین وضع شود.
بوی اختلاس می آید!
جای که نظارت نباشد به احتمال زیاد اختلاس هم وجود دارد. در شرایطی که در بانک های اصلی که تحت نظارت شدید بانک مرکزی هستند اختلاس رخ می دهد قطعا موسسه های غیر مجاز که هیچ گونه نظارتی از سوی نیروی انتظامی و بانک مرکزی بر روال کارآنها نیست اختلاس بیشتر رخ می دهد ضمن اینکه مسئولین تعاونی فرشتگان به جرم اختلاس در بازداشت به سر می برند.
منبع : بازارنیوز
