نكاتي در باره اولين نشست همانديشي آستان قدس رضوي و رسانهها (2)
سه راهبرد اساسي رسانهاي و فرهنگي آستانقدس رضوی / گمگشته جامعة امروز ما ؛ معنويت رضوي یا کلوچه و كمپوت آستانقدس!؟
دیدار اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه با تولیت آستان قدس رضوی مجال مبارکی را برای طرح برخی دیدگاهها ایجاد کرد که میطلبد تا با طرح و پیگیری بیشتر موضوع به تعالی تعاملات و افقهای روشن فردا در پرتو ولایت امیدوار بود و بنابراین پس از طرح مقدمات و ضرورت موضوع در مطلب پیشین، نكاتي دیگر در این باره تقدیم میشود.
آستان قدس رضوي بهعنوان ملجاء و پناهگاه اعتقادي و ايماني شيعيان جهان، بايد بتواند در "جهان كوچك شده قرن بيست و يكم" با توسل به مفاهيم و ابزار تكنولوژيك، راهبرد و استراتژي انتقال پيامها و ارزشها را طراحي و از طريق برنامههاي مدتدار آنها را به مخاطبان خويش انتقال داده و تأثيرگذاري رسانهاي خويش را عمق ببخشد. راهبرد رسانهاي" دستگاه شريف خدمت به زائران حضرت رضا (ع)" بطور طبيعي بايد از انسجام و يكپارچگي لازم برخوردار باشد تا بتواند بهصورت منظم و هماهنگ، پيامهايش را در جهت اهداف تبيين شده كوتاه مدت، ميانمدت و بلند مدت به مخاطبان عام و خاص خويش منتقل نمايد.این انسجام در وهله اول مستلزم ادارات روابط عمومی زیر مجموعه است.
آنچه در برنامههاي فرهنگي و رسانهاي تأثير ويژهاي دارد، توجه به هدف و مراحل رسيدن به آن است. متاسفانه در كشور ما دهها سازمان فرهنگي كه تعداد آنها به حدود بيست و چهاردستگاه فرهنگي ميرسد هيچگاه از برنامهريزي، ارزيابي و انسجام برخوردار نبودند و همين امر موجب شده است تا بودجههاي فرهنگي به هدر برود و در برخي مواقع بر ضد فرهنگ عمل كند.
دستگاههاي فرهنگي (حتی وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامي ) نه تنها هرگز در درون خود به انديشه و راهبرد واحد و ثابتي نرسيدهاند، بلكه در تعامل با ساير دستگاههاي فرهنگي ديگر، هرگز نتوانستند مشي يكسان و وحدت رويه واحدي را اتخاذ كنند. لذا عملكرد متفاوت و در برخي موارد متضاد آنان، منجر به تشتت فرهنگي شده تا جايي كه مفاهيم و ابزار رسانهاي بيگانگان در برهههايي از زمان، موثرتر از آنان بوده است.
آستان قدس رضوي در ابتداي حركت جديد خود، درصورتي كه با اتخاذ راهبرد رسانهاي، بتواند افق تاثير بر افكار عمومي را ترسيم كند، در قدم بعدي خواهد توانست با انسجام بخشهاي روابط عمومي و رسانهاي خويش، آحاد مخاطبان انبوه خود را به سرمنزل مقصود برساند.
با چنين تمهيداتی، آستان قدس رضوي ميتواند به جايگاه فرهنگي شايسته بارگاه ملكوتي ثامن الحجج (ع)، كه همان رهبري كل دستگاههاي فرهنگي و رسانهاي كشور ميباشد ، نيز دست يابد.
قدم اول در اين مسير سخت، تخصصي و شيرين، تصميم نهايي بر محتواي پيامها، نحوه انتقال آنها، ايجاد ساختار مورد لزوم انجام اين امر مقدس، استفاده از نيروهاي متخصص در حوزه افكار عمومي و ايجاد هماهنگي و انسجام لازم ميباشد.
اين اقدام ، شايد مباركترين تصميم راهبردي و باقيات الصالحاتي باشد كه نيازهاي فرهنگي و اطلاعرساني مردم شريف ايران اسلامي، شيعيان تشنة معارف اسلامي و جهان متشتت اسلام در قرن حاضر را برطرف كند.
بدون ترديد جهان اسلام و مردم حقيقتجوي ايران، پيش از آنكه به كيك و كلوچه رضوي نيازمند باشند، به تفكر و انديشه رضوي نياز دارند. آن گمگشتهاي كه جامعة امروز ما به آن نياز دائم دارد معنويت رضوي است نه كمپوت و آبميوه رضوي که البته عنایت به چنین تولیداتی به عنوان مظاهر اقتصاد مقاومتی و صنایع اشتغالزا در جای خود مغتنم است.
بدون شك ، تقويت باورها و اعتقادات عمومي به مراتب ضروريتر از تقويت مالي و مادي دستگاههاي خدمتگذار به امام رضا (ع) است. بديهي است هيچ تشكيلات فرهنگي بدون پشتوانة مالي بهطور كامل موفق نخواهد بود و تأكيد صاحبنظران بر اين امر، نافي فعاليت اقتصادي نيست. همچنان كه در سالهاي اخير برخي از مساجد سطح شهرها با ايجاد زيرمجموعة تجاري مانند چند مغازه، فعاليت خود را رونق بخشيدهاند، اما تأكيد اصلی بر هدفگذاري و اولويت اهداف است. فرهنگ براي اقتصاد، يا اقتصاد براي فرهنگ؟ وظيفه و هدف دستگاه فرهنگي ، آن هم به قداست آستان قدس رضوي،كدام يك از اين دو مقوله مهم و بههم پيوسته است؟
چرا هنوز بسياري از كتب مهم ما حتي در حوزه های علميه، چاپ بيروت است وچاپ آستانقدس نیست؟ چرا آستان قدس رضوي نتوانسته به یکی ازقطبهای انتشارات جهان اسلام تبديل شود؟
آيا از نظر امكانات و ابزار چيزي كم داريم يا از نظر سياستگذاري و اولويتبندي اهداف؟
لذا همچنان كه توليت جديد آستان قدس رضوي در صدد ايجاد تغيير و تقويت عملكرد دستگاه زيرمجموعه است، بسيار لازم است كه به سه گزينة طراحي راهبرد رسانهاي، انسجام دستگاههاي اطلاعرساني داخلي و ايجاد انديشه و عملكرد واحد بين دستگاههاي فرهنگي كشور چه از طريق تعامل قانوني و چه از نظر ارائة الگوي فعاليت رسانهاي و فرهنگي، اهتمام ورزد.
عليرضا دوانلو / تابناک خراسان رضوی