تاریخچه قهوه در ایران، شبه جزیره عرب و منطقه خاورمیانهکشت دانههای قهوه و تجارت آن از شبه جزیره عرب آغاز شد و طبق شواهد موجود از قرن ۱۵ در یمن و در قرن ۱۶ نیز در ایران، مصر، سوریه و ترکیه شناخته شد.
تاریخچه قهوه ترکیهقهوه فقط در خانهها استفاده نمیشد، بلکه در سطح شهر و خیابان هم قهوهخانههایی پدید آمد که قهوه در آنها تهیه میشد و این قهوهخانهها کم کم در کشورهای شرقی گسترش یافتند.
همچنین قهوه به نوشیدنی محبوب در نشستها و دیدارها، هنگام گوش دادن به موسیقیهای زنده، خواندن کتاب، تماشای فیلم و تئاتر تبدیل شد. قهوهخانهها و کافهها به سرعت در همه جا ظاهر شدند و دیگر فقط کافه و قهوهخانه معمولی نبودند بلکه محلی برای تبادل اطلاعات روز شده بودند تا جایی که از آنها با نام «مدارس عاقلان» یاد میشد.
قاره اروپادر ادامه تاریخچه قهوه به اروپا میرسیم. اروپاییهایی که به شرق و خاورمیانه امروزی سفر میکردند در بازگشت به کشور خود داستانهایی از مایع مرموز سیاه رنگی نقل میکردند. قهوه در قرن ۱۷ مسیر خود را به سمت اروپا باز کرد و به سرعت در این قاره به شهرت رسید.
برخی از اروپاییان این نوشیدنی را «مایع تلخ شیطانی» نامیده بودند. همچنین روحانیون شهر ونیز ایتالیا در سال ۱۶۱۵ قهوه را ممنوع اعلام کردند و کسانی که از قهوه مینوشیدند، مجازات میشدند.
قهوه به چنان شهرتی در اروپا دست یافت که پاپ کلمنت هشتم (رهبر مسیحیان در قرن ۱۶) پیش از تصمیمگیریهای مهم یک فنجان قهوه میخورد و سپس تصمیم خود را آشکار میساخت، این نوشیدنی تا حدی او را خوشحال کرده بود که ممنوعیت آن را در خلال زمان پاپ بودنش برداشت.
تاریخچه قهوه اروپا بازخورد اروپاییان درباره قهوه بسیار خوب بود. مردم در قهوهخانهها و کافهها به بحثهای اجتماعی و فکری میپرداختند بهطوریکه قهوهخانهها در کشورهایی همچون انگلستان، اتریش، فرانسه، هلند و آلمان به «اتاق فکر» تبدیل شده بودند.
قهوه بهمرور جای نوشیدنیهای صبحگاهی را گرفت. مردم اروپا که در آن زمان از نوشیدنیهای سرد برای صبحانه استفاده میکردند کم کم به قهوه روی آوردند و آن را در وعده اصلی غذایی خود جای دادند.
در محبوبیت این نوشیدنی میتوان این جمله از توماس جفرسون- سومین رییس جمهور آمریکا- را نقل کرد: «قهوه نوشیدنی محبوب دنیای متمدن است.»
قاره آمریکاقهوه در قاره آمریکا از برزیل آغاز شده است. قاره آمریکا قهوه برزیلی معروف خود را مدیون شخصی به نام فرانسیسکو دوملو پالتا (Fransisco de Mello Palheta) است که توسط امپراتور به فرانسه فرستاده شد تا بذر گیاه قهوه را به این قاره بیاورد. امپراتور در آن زمان از اروپا دیدن کرده بود و نوشیدنی قهوه را از آنجا شناخته بود.
تاریخچه قهوه امریکافرانسویان تمایلی به دادن بذر به آمریکاییها نداشتند، اما از آنجایی که فرانسیسکو چهره خوب و زیبایی داشت، همسر پادشاه فرانسه دسته گل بسیار بزرگی برای او فرستاد. در میان این دسته گل به اندازه کافی دانههای قهوه گذاشته شده بود تا بتواند یک صنعت میلیارد دلاری را در برزیل راهاندازی کند.
خواص داروییقهوه محرک است و هضم غذا را آسان میکند. همچنین تببُر، ادرارآور، ضد عفونی کننده، ضد افسردگی، نشاط بخش، ضد آلزایمر، ضد پارکینسون، افزایندهی فشار خون، کاهش دهندهی وز وز گوش و عاملی مفید برای پیشگیری از بیماری دیابت بوده و علاوه بر افزایش مقاومت بدن در فعالیتهای سنگین (مانند ورزشهای استقامتی)، به بدن نیرو میدهد. قهوه در درمان سردرد، مسمومیتهای ناشی از مصرف الکل زیاد، یرقان، دردهای عصبی، سیاه سرفه، تب یونجه و نیز برای سلامت مغز مفید میباشد. قهوه خطر ابتلا به سرطانهایی مانند پوست، دهان و گلو، کبد و پروستات، رحم و تخمدان را کاهش داده و در پیشگیری از آنها مفید است. کافئین موجود در قهوه تأثیر بسزایی در کاهش وزن و لاغری دارد.
دیگر فواید قهوه* گرد قهوه برای سوختگیها مفید است.
* برونشها (نایژهها) را باز میکند و از این حیث برای مبتلایان به بیماری آسم مفید است.
* تحقیقات ۹ ساله دانشمندان ژاپنی نشان میدهد مصرف منظم قهوه به دلیل دارا بودن اسید کلروژونیک، خطر ابتلا به سرطان کبد را تا ۴۹ درصد و مصرف نامنظم قهوه میتواند خطر ابتلا به سرطان کبد را تا ۲۹ درصد کاهش دهد. (۱)
محققان هلندی به این نتیجه رسیدهاند که نوشیدن یک فنجان قهوه در طی روز خطر ابتلا به دیابت را کاهش میدهد. زیرا ترکیبات موجود در قهوه از جمله منیزیم و پتاسیم به سوخت و ساز قند در بدن کمک میکند. (۲) (مصرف قهوه به جذب پتاسیم کمک میکند).
بوییدن دانههای قوه میتواند باعث بازگشت اشتهای از دست رفته پس از آشپزی شود. محققان معتقدند که مولکولهای قهوه با حرکات جنبشی خاص خود باعث جدا شدن مولکولهای غذا از گیرندههای بویایی بینی و بدین ترتیب باعث بازگشت اشتها میشود. به همین دلیل در عطر فروشیها از قهوه استفاده میشود.
طبق آخرین تحقیقات دانشمندان، مصرف مکرر قهوه در طول ماه، با کاهش خطر ابتلا به بیماری کلانژیت (بیماری کبد) همراه است. (۳)
جهت تسکین سردردی که در اثر گاز نفت یا بوی زغال یا حمام یا بخاری و به طور کلی گاز کربنیک باشد، میتوانید قهوه را با سرکه مخلوط نموده به پیشانی بمالید.
قهوه مقوی دستگاه مرکزی اعصاب بوده و نوشیدن آن باعث نشاط و سرعت انتقال و درک مسائل میگردد. البته به خاطر وجود کافئین در آن، مصرف زیاد قهوه نتیجه عکس خواهد داد. مقدار مناسب مصرف کافئین حدود ۱ تا ۵/۱ گرم در روز معادل یک فنجان قهوه است.
خواص قهوه برای لاغری و کاهش وزنیکی از خواص قهوه، تأثیر مصرف قهوه در لاغری و کاهش وزن است. همانگونه که قبلاً نیز گفتیم قهوه حاوی منیزیم و پتاسیم میباشد که این مواد معدنی در تنظیم سطح قند خون و در نتیجه کاهش میل به خوردن شیرینی وتنقلات تأثیر مثبتی دارند. به همین دلیل، مصرف قهوه اشتها را کاهش داده وموجب کاهش وزن فرد میشود.
یکی دیگر از خواص قهوه کمک به سوزاندن چربی در بدن است. متخصصان تغذیه برای این عقیدهاند که کافئین به عنوان عمدهترین ماده تشکیل دهندهی قهوه، به کاهش وزن و لاغر شدن فرد کمک میکند. در واقع مقادیر بالای کافئین موجود در قهوه، سوخت و ساز بدن را افزایش داده و باعث میشود شما در طول روز کالری بیشتری بسوزانید. مصرف قهوه قبل از ورزش نیز سبب میشود به جای گلیکوژن، سلولهای چربی به عنوان منبع انرژی استفاده شوند.
مضرات مصرف قهوهبا تمام این فوایدی که نام بردیم، نمیتوان گفت که قهوه سرآمد تمام نوشیدنیهاست. برخی از آثار زیانآور قهوه:
* قهوه فشار خون را بالا میبرد و کسانی که فشار خونشان بالاست، باید از نوشیدن قهوه خودداری کنند.
* خوردن قهوه به صورت زیاد باعث دفع کلسیم از بدن و در نتیجه رسوب کردن آن در کلیهها و ایجاد سنگ کلیه میشود؛ بنابراین کسانی که کلیههای ضعیف و یا سنگ کلیه دارند از مصرف قهوه خودداری کنند. (۴)
* کسانی که ورم پروستات دارند، قهوه را خیلی کم مصرف کنند.
* کسانی که سکته قلبی یا مغزی کردهاند، سعی کنند قهوه را خیلی کم یا اصلاً نخورند.
* خوردن قهوه بلافاصله بعد از غذا، به دلیل نفخآوری، معده را سنگین میکند و موجب رودل کردن میشود.
* کسانی که اسهال مزمن دارند از خوردن قهوه خودداری کنند.
* قهوه به دلیل آن که کلسیم بدن را دفع میکند، افراد را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار میدهد. پس کسانی که پوکی استخوان دارند قهوه کم مصرف کنند.
* از آنجایی که مصرف قهوه نظم و سلامت خواب را بر هم میزند، میتواند تا حد چشمگیری بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. پس بهتر است ۴ تا ۶ ساعت قبل از خواب قهوه مصرف نشود.
* قهوه ممکن است باعث حرکات غیر ارادی عضلانی شود.
* مصرف کافئین، آزاد شدن هورمون استرس را با خود به دنبال دارد. همچنین مصرف زیاد قهوه وسواس را بیشتر خواهد نمود.
* قهوه گوارش را سرعت میبخشد؛ بنابراین افرادی که رودهی حساسی دارند، باید از نوشیدن قهوه اجتناب کنند.
* قهوه ترشح اسید معده را نیز افزایش میدهد؛ اگر مبتلا به رفلاکس معده، ورم معده یا زخم معده هستید، حواستان به میزان قهوهای که مینوشید، باشد.
* خوردن قهوه مانع از جذب آهن میشود؛ بنابراین نوشیدن قهوه به کسانی که مبتلا به کمخونی هستند، توصیه نمیشود. (۵)
* از آنجایی که کافئین تپش قلب را زیاد میکند، افرادی که به خاطر مشکلات ریتم قلبی، دارو میخورند، باید از مصرف زیاد قهوه خودداری نمایند.
* قهوه به دلیل داشتن کافئین زیاد، ادرار آور است و مایعات بدن را دفع میکند، از این رو غلظت مخاطی سینوسها را بالا برده وغدد ترشحی را میبندد که باعث التهاب و زمینهساز رشد باکتریها میشود؛ بنابراین در تشدید بیماری سینوزیت و عفونت مخاطی بسیار مؤثر است. (۶)
تذکر مهم: هیچ گاه قهوهای که دوبار جوشیده شده است نخورید.
مصرف قهوه برای زنان بارداربه خانمهای باردار توصیه میشود مصرف قهوه را به صفر برسانند و یا بسیار کم مصرف کنند. پژوهشها بیانگر این است که قهوه باعث مشکلتر شدن دوران بارداری و زایمان میشود. به گفته محققان، از آنجا که احتمال سقط جنین - به خصوص در ماههای اول - بسیار زیاد است، به همه زنان باردار توصیه میشود در این دوره تا آنجا که ممکن است از مصرف نوشیدنیهای کافئین دار مانند قهوه اجتناب کنند.
مقدار مصرف قهوههمانطور که گفتیم قهوه در کنار تمام فوایدش، مضراتی را نیز دارد و مصرف ناصحیح آن میتواند مشکلاتی را به دنبال داشته باشد. متخصصان تغذیه توصیه میکنند که نوشیدن قهوه باید به دو فنجان قهوهی دم کرده یا سه فنجان قهوهی فوری (نسکافه) در روز محدود شود. به این موضوع نیز باید توجه داشت که بیش از شش فنجان قهوه در یک روز نباید مصرف شود.
تفاوت انواع قهوه در چیست؟قهوهها دارای انواع متفاوت از نظر دم کردن و نوع دانه و نوع فراوری و.. میباشند که در این مطلب ما به انواع قهوه از نظر روش دم کردن خواهیم پرداخت:
انواع قهوه، از نظر دم کردن بصورت زیر میباشند:
۱:قهوه ترک