به گزارش «تابناک تهران»؛ در چاههای آب کشاورزی جنوب تهران بهاندازهای نفت وجود دارد که از کشاورزان منطقه تاجر نفت ساخته! جملهای به ظاهر شوخطبعانه اما دردناک در وصف مردمی که آلودگی را تجارت میکنند.
سالهاست مردم جنوب تهران با مشکلات محیط زیستی و آلودگی آب دستهوپنجه نرم میکنند، مشکلاتی که پس از احداث پالایشگاه نفت جزیی از زندگی روزمره آنان شد، روستایی با قدمت زیاد را خالی از سکنه کرد، نابودی صدها هکتار اراضی کشاورزی و بیماریهای قلبی و عروقی ارمغانی شد از دل صنعت برای مردم این منطقه.
گزارشها و خبرهای متعددی درباره آلوده شدن محیط زیست، آب و بیماریهای مردم جنوب تهران در رسانهها منتشر شد اما مسئله همچنان مسکوت باقی مانده بنابراین سعی شده در این گزارش با تغییر زاویه دید به جنبه دیگری از این فاجعه محیط زیستی بپردازیم.
نمای هوایی منطقه آلودگی نفتی|مشکی: محدوده پالایشگاه// قرمز: محدوده آلودگی
مشکلات اقتصادی و بیتوجهی مسؤولان امر چنان گریبان مردم جنوب تهران را گرفته که هیچکس دیگر به فاجعه محیط زیستی رخ داده در این منطقه اهمیتی نمیدهد و کشاورزان در کنار زراعت با آبهای آلوده، بهصورت هفتگی و گاه ماهانه نفت به دست آمده از چاههای آب خود را به دوباره پالایشگاه میفروشند.
*محصولاتی با طعم نفت، هیچکس در امان نیست!
گذشته از این موضوع که کشاورزان جنوب تهران با حفر چاههای غیرقانونی دست به زراعت میزنند، نکته اصلی اینجاست که تمامی آبهای حوالی پالایشگاه نفت تهران بهاندازهای آلوده است که قابل بهرهبرداری نیست اما همچنان کشاورزان این منطقه اصرار بر کاشت محصولات کشاورزی به خصوص سبزیجات دارند که بیشترین آلودگی را به خود جذب میکنند.
سالهاست این روند ادامه دارد و احتمال اینکه هر فرد تهرانی به طریقی حداقل یکبار از سبزیهای آلوده این کشاورزان خورده باشد دور از ذهن نیست چراکه این محصولات در میدانهای ترهبار سراسر تهران توزیع میشود، حالا مردم تهران به قربانیانی تبدیل شدهاند که حتی خبر از خطری که بر سر سفرههایشان میآید، ندارند.
محصولات کشت شده با آب آلوده در منطقه جنوب تهران
بر اساس تحقیقات و مقالات رسمی (اینجا) آلودگی خاک تاثیر مستقیمی بر بافت مولکولی گیاه میگذارد بهطوری که رشد آن را تا 45 درصد کاهش میدهد؛ تاثیرات زیستمحیطی آلودگی نفتی در خاک و سفرههای زیرزمینی اطراف پالایشگاه تهران علاوه بر آسیبزدن به بافت گیاهی منطقه تاثیر مستقیمی در محصولات کشاورزی تولیدی در منطقه جنوب تهران دارد.
*زمینهایی که بُزخَر میشوند
در سالهای نهچندان دور زندگی در روستای اسماعیل آباد با 278 خانوار در جنوب تهران در جوار پالایشگاه جریان داشت، کودکانی که رویا داشتند و مردمی که کشاورزی و دامداری را پیشه کرده بودند اما امروز چیزی از این روستا جز مشتی خاک آلوده باقی نمانده است. (گزارش تصویری)
عکس|اطراف روستای اسماعیل آباد
در سال 1390 بود که فرماندار اسبق ری با اعلام خبر خالی شدن روستای اسماعیلآباد اظهار کرد: در گذشته 278 خانوار در این روستا سکونت میکردند که به دلیل مشکلات زیست محیطی و حتی یک نوبت آتشسوزی شدید که در این روستا صورت گرفت تعدادی از سکنه املاک خود را به پالایشگاه واگذار کرده و این روستا را ترک کردند. (اینجا)
امروز علاوه بر محل سکونت اسماعیلآبادیها، زمینهای کشاورزی آنان نیز حراج میشود؛ زمینهای حاصلخیزی که روزی بهعنوان یک قطب کشاورزی در تهران مطرح بود.
نگاه بدبینانه به این داستان میتواند تئوری توطئه را در ذهن بپروراند، توطئهای که زمینهای کشاورزان را از چنگ آنان بیرون میآورد و با قیمتی اندک به طرح توسعه پالایشگاه میپیوندد و نگاه خوشبینانه دم از خشک شدن و تولید محصولاتی آلوده میزند که در اثر غفلت و سهلانگاری مدیرانی نالایق بهوجود آمدهاند و سبب شده امروز مردم اسماعیلآباد چوب حراج به اموال خود بزنند.
عکس| اطراف روستای اسماعیل آباد
اینکه چه کسی از خرابی محصولات کشاورزی، خشک شدن زمینها و افت قیمت آنها سود میبرد، مسئلهای است که شاید در آیندهای نزدیک آشکار شود.
*مدیران پالایشگاه تهران تحت پیگرد قانونی
مردادماه 97، کیومرث کلانتری مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران در بازدید سرزده از محل نشت نفت به چاههای آب کشاورزی منطقه جنوب تهران اظهار داشت: بیتوجهی پالایشگاه و سایر واحدهای نفتی منطقه باعث نفوذ نفت به آبهای زیرزمینی گردیده و هم اکنون برخی از چاههای کشاورزی اطراف پالایشگاه آلوده به مواد نفتی هستند.
وی با بیان اینکه پالایشگاه نفت تهران به ضوابط و مقررات محیط زیستی توجه ننموده و باعث آلودگی آبهای زیرزمینی منطقه گردیده است، گفت: در این رابطه اداره حفاظت محیط زیست شهرستان ری بلافاصله در دستگاه قضایی طرح دعوی نموده و مسؤولین نفتی باید پاسخگوی اعمال خود در خصوص این آلودگی محیط زیستی باشند.
کلانتری ادامه داد: قطعا این پالایشگاه در فهرست صنایع آلاینده محیط زیست قرار میگیرد و مدیران آن نیز به خاطر تهدید علیه بهداشت عمومی تحت پیگرد قانونی قرار خواهند گرفت. (اینجا)
هرچند با گذشت 5 ماه از اعلام این خبر، هنوز خبری از صدور قرار بازداشت و یا دادگاهی شدن مدیران پالایشگاه تهران اعلام نشده اما با همین موضوع که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران صراحتاً بر آلودگی آبهای زیرزمینی و زمینهای اطراف صحه گذاشته، میتوان با پیگیری جنبه عمومی آن از طریق دستگاه قضا از بروز اتفاقات بدتر جلوگیری کرد.
*آلودگیهای نفتی بیماریزا بیخ گوش پایتخت
آلودگی نفتی سالهاست که همنشین مردم جنوب تهران شده و تاثیر خود را بهصورت مستقیم در زندگی مردم میگذارد.
عکس| زمین آلوده به آلودگی نفتی
تشدید بیماریهای تنفسی و آسم، تولد نوزاد نارس، سقط جنین، اختلالات عصبی و بیماری ریوی (اینجا) ارمغانی است که مردم از همجواری پالایشگاه نفت تهران با مناطق مسکونی و کشاورزی بهدست آوردهاند، به راستی که نفت در رزق آنان خودنمایی میکند.
شاید نام فلزات سنگین به گوشتان آشنا نباشد اما با ورود به زنجیره غذایی، سلامت اکوسیستمها و به طور مستقیم سلامت انسان را تهدید میکنند که براساس تحقیقات رسمی غلظت کل هیدروکربنهای نفتی (TPHs)، تنفس میکروبی و فلزات سنگین شامل کادمیوم، کروم، سرب و نیکل در نمونههای تجزیه و تحلیل شده خاک اطراف پالایشگاه تهران 2.1 واحد است. (اینجا)
*مجرمهای مظلوم، مدیران تحت تعقیب
طی مشاهدات میدانی و اسناد ذکرشده به واقعیتهایی رسیدیم که یادآوری دوباره آن خوشایند نیست اما در یک نگاه دو دهه غفلت و بازی با جان مردم را جمعبندی میکنیم.
پرورش و فروش محصولات کشاورزی با آب آلوده از محلیهای ستم دیده، مجرم میسازد؛ غفلت مدیران پالایشگاه و آلوده کردن اراضی اطراف نیز آنان را به متهمانی تحت تعقیب قانونی تبدیل کرده است.
روستایی که خالی از سکنه شد، رؤیاهایی که به باد رفت، قطب دامداری و کشاورزی نابود شده، بیماری روزافزون مردم محلی، به خطر انداختن جان مردم تهران، آسیب به بافت گیاهی، تغییر اکوسیستم، آلودگی سفرههای زیرزمینی و آلودگی خاک! اعمالی جبرانناپذیر و افرادی که پاسخگو نخواهند بود؛ این هزینه غفلتی دو دهه است که با جان و عمر مردم پایتخت پرداخت میشود.
*فارس /ایمان خوانساری