یکی از اولویت‌های اقتصاد مقاومتی در حوزه نفت و گاز، توسعه میادین مشترک است. این مسئله اولویت مسئولان نفتی کشور نیز بوده است و در اظهارنظرها آنها بر اولویت داشتن این میادین تاکید می‌شود. اما آنچه که کارشناسان این حوزه را نگران می‌کند این است که در میان ۵۰ پروژه اعلام شده برای قراردادهای جدید نفتی ایران، تنها در حدود ۱۵ مورد به میادین مشترک مرتبط است و باقی آن میادین مستقل بوده که اولویت اول را ندارند. این افراد معتقدند که وزارت نفت باید روی میادین مشترک تمرکز و صرفا آنها را برای قراردادهای جدید نفتی معرفی می‌کردند.
کشور ما با کشورهای همسایه یعنی عراق، کویت، عربستان، قطر، امارات و عمان دارای مخازن اشتراکی است. حداقل 15 مخزن در این ارتباط وجود دارند.مخازن مشترک خشکی ایران با کشور عراق می باشد. در طول مرز مشترک ایران و عراق 5 مخزن نفتی نفت شهر(سابقاً نفت شاه)، دهلران، پایدار غرب، آزادگان و یادآوران (سابقاً حسینیه- کوشک) وجود دارد. هم اکنون میادین دهلران، پایدار غرب و نفت شهر در حال تولید بوده و دو میدان یادآوران و آزادگان نیز در مراحل مختلف توسعه قرار دارند.
10 ده ) میدان باقی مانده آبی با کشورهای همسایه خلیج فارس مشترک می باشند. میدان گازی آرش تنها میدان مشترک ایران با کشور کویت در آب های خلیج فارس است.میادین نفتی اسفندیار، فروزان، فرزاد (A) و فرزاد (B) با کشور عربستان مشترک می باشد. مخازن سلمان، فرزام، نصرت از مخازن مشترک ایران با امارات متحده عربی است تنها میدان مشترک ایران و عمان، میدان گازی هنگام است. بزرگترین میدان گازی مشترک دنیا (پارس جنوبی- شمال قطر) در بخش قطری 20 سال زودتر از بخش ایرانی اکتشاف و به بهره برداری رسیده است. همچنین در حال حاضر امارات متحد عربى از میدان مشترک سلمان و عربستان از میدان مشترک فروزان بیش از دو برابر ایران برداشت مى کنند.
در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی به موضوع حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، به ویژه در میادین مشترک تاکید شده است :« افزایش ذخایر راهبردی نفت وگاز کشور به منظور اثرگذاری در بازار جهانی نفت و گاز و تأکید بر حفظ و توسعه ظرفیت‌های تولید نفت و گاز، بویژه در میادین مشترک.» ( بند 14 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی )
کارشناسان با انتقاد از نبود اولویت‌بندی در عرضه میدان‌های نفتی برای توسعه در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی می‌گویند: «شرکت ملی نفت ایران 52 میدان نفت و گاز را برای توسعه با مدل جدید قراردادی معرفی کرده است، این در حالی است که در مراسم رونمایی از قراردادهای هیچ کشوری بیش از هشت تا 10 میدان تعیین نمی‌شود؛ چرا که ظرفیت بررسی وجود ندارد، به‌طور نمونه عربستان تنها هشت میدان پیچیده خود را برای توسعه به شرکت‌های نفتی بین‌المللی معرفی کرد.
از نگاه آنان، شرکت ملی نفت ایران باید میدان های با ریسک بالا را در اولویت قرار می‌دادند، از میدان گاز پارس جنوبی، اهواز ــ بنگستان، منصوری ــ بنگستان، آبتیمور و میدان های مشترک نفت و گاز با ریسک بالا به‌عنوان اولویت های کنونی نام برد و گفت: «باید خارجی‌ها مجبور شوند این میدانها را توسعه دهند نه میدانهایی که ریسک پایین دارند...عدم وجود اولویت بندی شفاف و منطقی بین 52 پروژه معرفی شده به شرکت‌های خارجی در کنفرانس تهران برای استفاده از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران (IPC) ، نگرانی‌ها درباره تکرار اشتباه کشور در زمینه قراردادهای بیع متقابل را افزایش داده است.»
اصغر ابراهیمی اصل ، معاون اسبق وزیر نفت ، می گوید:« در حالی که اولویت را باید به استخراج از میادین نفت و گاز مشترک بدهیم که کشورهای همسایه به شدت از ما جلوتر هستند و در حال پیشرفت قرار دارند؛ ما برداشت از ذخائر گازی پارس جنوبی را 11 سال پس از قطر آغاز کردیم و شرکت های خارجی که همکاری می‌کردند مانند توتال حفاری چاه‌ها را در فاصله 100 کیلومتری از مرز بردند که به نفع رقیبان ما تمام می شد.
این کارشناس مسائل نفتی تصریح می کند: «تجارب اجرایی فازهای پارس جنوبی و همکاری خارجی‌ها نشان می‌دهد که باید از توانمندی داخلی استفاده کنیم زیرا خارجی‌ها فقط به سود خود فکر می کنند و معمولا منافع کشورهای رقیب مانند قطر را در اولویت قرار می‌دهند.به عنوان مثال ما الان میدان فرزاد A و B را داریم که در یکی از آنها 30 درصد برای ایران و 70 درصد برای عربستان و در دومی 30 درصد برای عربستان و 70 درصد برای ایران است. اما عربستان 5 دکل حفاری گذاشته و شبانه‌روز در حال تولید است اما در ایران هیچ کاری انجام نمی‌دهیم.عدم فعالیت ما در میدان مشترک یعنی مهاجرت نفت وگاز از سمت ایران به سمت کشور همسایه...باید وادار می‌کردیم شرکت‌های خارجی که از مرز مشترک شروع به تولید کنند یعنی کاری که بعدها انجام دادیم در فازهای 12 و 19 و 11 فاز دیگر.»
سخن آخر
.........
منبع: واحد مرکزی خبر
