این روزها فضای شهر سرشار از شور و حال انتخابات است و کمتر کسی را میتوان
یافت که در محل کار، بازار، فضاهای مجازی و یا محیطهای خانوادگی، از
انتخابات سخن نگوید.
به گزارش ایسنا، دوازدهمین دوره انتخابات
ریاستجمهوری، همزمان با پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا
در حالی برگزار خواهد شد که رقابت تنگاتنگتر از سالهای قبل به نظر میرسد
و شاید بتوان یکی از دلایل این مهم را، رشد روزافزون دموکراسی عنوان کرد.
البته آنچه اهمیت دارد، انتخاب اصلح است؛ چراکه شمارش معکوس برای برگزاری
انتخابات آغاز شده و بدون شک بعد از اعلام نتایج، همه این شور و حال رنگ
میبازد و کشور سیر طبیعی خود را طی میکند.
تجربه ثابت کرده که
قسمت اعظمی از هیجانات اجتماعی مربوط به برگزاری انتخابات، فقط تا پای
صندوقهای رای غلیان دارد. از اینرو، حفظ متانت و منطق برای انتخاب اصلح،
مسئلهای است که گاهی با اندکی غفلت به فراموشی سپرده میشود و در نهایت
آنچه باقی میماند، انتخابهای نادرستی است که آسیبهای فزایندهای به بار
میآورد.
در چنین شرایطی که تکلیف نحوه تبلیغات نامزدهای انتخابات
ریاستجمهوری با حضور در رسانه ملی و سخنرانیهای از پیش تعیین شده مشخص
است، روی سخنمان با تبلیغات انتخابات شوراهای اسلامی است که همگی شاهد نصب
بنرها و پوسترهایی از نامزدهای انتخابات شورای شهر هستیم که گویی برای
انتخاب شدن، جز زیباییهای ظاهری (چه برای نامزدهای انتخاباتی مرد و چه
کاندیداهای زن)، خود را تقویت نکردهاند و اصلا برایشان مهم نیست که برای
شورایی شدن، مولفههای دیگری از جمله برخورداری از سوابق اجرایی و سواد
مدیریت شهری اهمیت دارد.
البته بدون شک برگزیدن این مسیر برای
تبلیغات و دیده شدن، از موازنه عرضه و تقاضا تبعیت میکند و تا زمانی که
شهروندان انتخابات شورا را جدیتر قلمداد نکنند، برخی کاندیداها نیز روی
مسیرهای غیرمتعارف برای تبلیغات پافشاری میکنند.
حضور در انتخابات با شاخصهای مطلوب اخلاقی
با
وجود زمزمههایی که به خاطر تبلیغات نامتعارف از گوشه و کنار شهر به گوش
میرسد، جامعهشناسانی هستند که معتقدند نباید بیش از حد سیاهنمایی کرد.
این قشر معتقدند که انتخابات شوراهای شهر طفل نوپایی است که به مرور زمان
از این حالت کودکانه خارج میشود و واجدان شرایط نیز ملاکهای
اندیشمندانهتری برای انتخاب فرد مورد نظر خود به کار میگیرند.
مهدی
قدیمی، جامعهشناسی است که بهبود روند برگزاری انتخاباتی از جمله انتخابات
شورای شهر را منوط به گذر زمان میداند و معتقد است که نباید اشکالات
موجود را بزرگنمایی کرد.
وی میگوید: ما هنوز هم در جامعهای سنتی
به سر میبریم که چندان با فرهنگ برگزاری انتخابات خو نگرفته و نمیتواند
این همه هیجان را در حد اعلا کنترل کند. در چنین جامعهای، انتظار نداریم
که همه چیز خیلی خوب پیش برود و همه کاندیداها، با شاخصهای مطلوب اخلاقی
پا به عرصه رقابت بگذارند. البته توجه به زیبایی (در مرد و زن) هم نوعی
ارزش محسوب میشود. این خیلی طبیعی است که افراد، چه زن و چه مرد برای دیده
شدن، زیباییهای خود را در حد نرمال تقویت کنند و از آنچه که هستند
زیباتر جلوه کنند. به همینخاطر بهتر است که خیلی حساسیت به خرج ندهیم و
یقین داشته باشیم که روند برگزاری انتخابات روز به روز بهتر میشود.
این
جامعهشناس تصریح میکند: تکیه صرف روی زیبایی افراد برای انتخاب، به خودی
خود با تعمیق دموکراسی رفع میشود و این نیز زمان میبرد. در حال حاضر فقط
چهار دوره از برگزاری انتخابات شورای شهر میگذرد و از آنجایی که در شهری
مثل زنجان، فرهنگ روستایی و شهری تلفیق زیادی یافته است، توجه به شاخص
زیبایی از سوی مردان و زنان کمی پررنگ به نظر میرسد. این جریان تا حدودی
طبیعی است و نباید عاملی برای سیاهنمایی به حساب آید.
این مدرس
دانشگاه خاطرنشان میکند: البته نباید مردم را هم خیلی دستکم بگیریم.
همیشه نتایج انتخابات نشان داده که مردم فقط زیبایی را مدنظر قرار
ندادهاند و سوابق کاندیداها نیز برای منتخب شدن مهم بوده است. نباید خیلی
نگران عکسهای رنگارنگ کاندیداها از طرف هر دو گروه زنان و مردان باشیم؛
چراکه از این همه نامزد انتخاباتی در شهر زنجان فقط 13 نفر به شورا راه
مییابند و بدون شک بیشترین تعداد کسانی هستند که سوابق اجرایی مطلوبی
دارند.
انتخاب اصلح؛ زمینهساز توسعه شهری
عضو شورای اسلامی
شهر زنجان نیز معتقد است که مردم باید لزوم وجود شوراهای شهر و انتخابات
شورا را جدی بگیرند و زیبایی افراد را ملاک انتخاب خود قرار ندهند.
سعید
امیدی میگوید: به عنوان شخصی که چهار سال خدمتگزار مردم شهر زنجان بودم و
یکی از اعضای شورای شهر هستم، معتقدم که اهمیت انتخابات شورا کمتر از
ریاستجمهوری نیست و شورای شهر میتواند فضایی باشد که برای بسیاری از
مشکلات مردم در حوزه عمران، آبادانی، ساخت و ساز، حمل و نقل عمومی، فرهنگی و
گردشگری تصمیم گیری کرد.
وی ادامه میدهد: اگر مردم ضرورت وجود
شورای شهر و انتخابات شورا را جدیتر بگیرند، انتخاب اصلح را مدنظر قرار
میدهند. این در حالی است که متاسفانه تعدد کاندیداها و همزمانی با
انتخابات ریاستجمهوری تا حد زیادی از اهمیت انتخابات شورا کاسته و مردم
برای انتخاب فرد مورد نظر خود به معیارهای غیرمتعارف روی میآورند.
امیدی
میافزاید: انتخاب اصلح میتواند طی چهار سال، توسعه شهری را به اندازه
دهها سال جلو بیاندازد و انتخاب نادرست و غیراصولی میتواند زمینه
عقبماندگی شهر را فراهم کند. این در حالی است که متاسفانه عده زیادی برای
انتخاب به نسبتهای خویشاوندی و ملاکهای ظاهری روی میآورند.
عضو
شورای اسلامی شهر زنجان همچنین تاکید میکند: البته نمیتوان توجه به
زیبایی را در کاندیداهای زن و مرد نادیده گرفت ولی باید سایر ملاکها از
جمله سوابق اجرایی را مدنظر قرار داد و میانگین آرا، افراد اصلح باشند؛ به
عبارتی به جای توجه صرف به زیبایی باید افرادی انتخاب شوند که به کار تیمی
آشنا باشند، سیاسی کاری نداشته باشند و منافع بلندمدت را به منافع
کوتاهمدت ترجیح دهند.
امیدی با تاکید بر اینکه شورای شهر به عنوان
پارلمان شهری اهمیت بسیار زیادی دارد، خاطرنشان میکند: قانون اختیاراتی به
شورای شهر داده که بر اساس آن میتواند به توسعه شهری کمک کند و شان مردم
زنجان بالاتر از این است که برای انتخاب، فقط زیبایی و رنگ و لعاب عکسها
را که در هر دو گروه دیده میشود، مورد توجه قرار دهند. البته باید
چارچوبها و معیارهای منطقیتری برای تبلیغات عنوان شود؛ چرا که اگر تعدد
کاندیداها کمتر شود امکان مناظره رادیویی و تلویزیونی برای این افراد فراهم
شده و شهروندان با دید وسیعتری کاندیدای مورد نظر خود را انتخاب میکنند.
فقدان احزاب؛ زمینهساز تبلیغات غیرمتعارف
اینطور
به نظر میرسد که نصب پوسترهای رنگارنگ از کسانی که مقرر است به عنوان
نماینده منتخب مردم، بخشی از امور نظارتی را در دست بگیرند صورت خوشی ندارد
و برای حکمفرمایی نظام جامع شورا، باید خود شورائیان فضا را به سمتی
ببرند که انتخابهای دقیقتری صورت بگیرد و فرماندار شهرستان زنجان کسی است
که در این رابطه به جد تاکید میکند که با تبلیغات نامتعارف کاندیداها
برخورد میشود.
رسول بیات میگوید: بسیار جای تاسف است که برخی
کاندیداها علیرغم تذکرات قبلی، جلسات توجیهی و اطلاعرسانیهای مکرر از
فضای تبلیغات بهدرستی استفاده نمیکنند و از مسیر تبلیغات صحیح دور
شدهاند؛ در واقع بسیاری از کاندیداهای شورای اسلامی شهر از امکانات موجود
سوء استفاده کرده و در چارچوبهای غیرمتعارف و غیرقانونی دست به تبلیغات
زدهاند. در حدی که حتی برخی از پوسترها از خانمها و آقایان کاندیدا با
چهره واقعیشان تفاوتهای فاحشی دارد.
وی ادامه میدهد: فرمانداری
حتیالامکان، موارد مذکور را علیالخصوص در رابطه با بنرهایی که در معابر
عمومی نصب شده است متذکر میشود؛ چراکه این تصاویر علاوه بر اینکه غیر
متعارف است، به فضای محیطی شهر آسیب زده و آرامش شهروندان را بر هم میزند.
البته یکی از مهمترین دلایلی که زمینه را برای تبلیغات غیرمتعارف فراهم
کرده، فقدان احزاب فعال است. احزاب میتوانند کاملا برنامهمحور باشند اما
اشخاصی که بدون وابستگی حزبی و آزاد کاندیدا میشوند، صاحب برنامه نیستند و
نمیتوانند تبلیغات مطلوبی داشته باشند.
بیات با بیان اینکه برخی
کاندیداها برای تبلیغات و جذب آرا به چاپ پوسترهای آنچنانی و تبلیغات
گرانقیمت روی میآورند، خاطرنشان میکند: تبلیغات با ظواهر غیرمتعارف
ضایعه بزرگی محسوب میشود اما خود مردم و کسانی که بدون شناخت کافی از اصل و
فرهنگ شوراها و فقط با تکیه بر ظاهر، رای میدهند پدیدآورندگان اصلی این
فضا هستند. اگر همگی متناسب با شناخت قوانین شورا رای بدهیم، هر کسی
نمیتواند از هر طریقی رای جمع کند.
فرماندار شهرستان زنجان تصریح
میکند: ائتلافها و آرا به جای اینکه در مسیر مدیریت سالم شهری حرکت
کنند، بر اساس صلاحیت قبیلهای شکل گرفتهاند و زمینه را برای بینظمی در
تبلیغات فراهم کردهاند. البته توجه به زیبایی ظاهری برای کسی که فرصت حضور
در انتخابات را پیدا کرده تا حدودی طبیعی است اما نباید از حد متعارف عدول
کند.
وی همچنین تاکید میکند: بسیاری از کاندیداها علاقهمند
نیستند که به جز چاپ پوستر، از راههای دیگری برای تبلیغات استفاده کنند.
در حالی که شیوههای دیگری نیز وجود دارد. فرمانداری تخلفاتی از جمله چاپ
پوستر و بنرهای غیرمتعارف را بارها از طریق پیامک، مکتوب و بهصورت تلفنی
تذکر داده و بدونشک برخوردهایی از این دست تا روز آخر به قوت خود باقی
است.
بیات خاطرنشان میکند: ستاد پیشگیری از جرایم انتخاباتی در
دادگستری مستقر است و در رابطه با تبلیغات غیرمتعارف اقدامات خاص خود را
انجام میدهد. البته برخی از این تخلفات برای دورههای بعد مستندسازی شده و
در تایید صلاحیت برای دورههای بعدی لحاظ خواهد شد.
ظاهربینی در انتخابات و تلمبار شدن مشکلات توسعه شهری
عضو
هیئت نظارت بر انتخابات استان زنجان نیز صحبتهای خود را در این خصوص
اینگونه آغاز کرده و میگوید: فقدان احزاب را عامل اصلی تبلیغات غیر
متعارف میدانیم و معتقدیم که برای انتخاب اصلح، باید تا جایی که امکان
دارد از ظاهربینی پرهیز شود و برنامههای کاندیداها مورد تحقیق و بررسی
قرار گیرد.
احمد بیگدلی در این رابطه اضافه میکند: آنطور که به
نظر میرسد، تبلیغات برای انتخابات شورای اسلامی پرشورتر از انتخابات
ریاستجمهوری است و این مسئله را به وضوح میتوان از پوسترها و بنرهای
رنگارنگ سطح شهر مشاهده کرد؛ در واقع انتخابات شورا محلی است و همین به
بالا بودن سطح شور و شوق در تبلیغات دامن میزند. البته برای انتخاب شدن در
شورای اسلامی شهر باید مولفههایی از جمله تعهد، تخصص، سواد و سوابق
اجرایی نیز مدنظر قرار گیرد.
وی ادامه میدهد: متاسفانه ظاهربینی در
انتخاب کاندیداها که مسئله جدیدی نیست و سابقهای طولانی داشته و تبعات
منفی زیادی دارد و شرایطی را فراهم میکند که مشکلات توسعه شهری روی هم
تلنبار شود. در حالی که اگر کمی به گذشته برگردیم و روزهای پیروزی انقلاب و
جنگ تحمیلی را به یاد بیاوریم، متوجه میشویم که فقط تکیه بر انتخاب
آگاهانه عامل شکلگیری امنیت فعلی است.
بیگدلی تصریح میکند: انتخاب
اعضای شورای شهر حتی در روستاهای کوچک باید آگاهانه باشد. تکیه به زیبایی
ظاهری، حال این زیبایی چه در خانمها و یا در آقایان، کاری از پیش نمیبرد و
چه بسا بسیاری از مشکلاتی که امروز در برنامههای اجرایی شورای شهر و
شهرداری شاهدشان هستیم به خاطر انتخابهای غلط و بر اساس ملاکهای نامتعارف
بوده است.
عضو هیئت نظارت بر انتخابات استان زنجان در ادامه تاکید
میکند: فقدان احزاب یکی از مواردی است که به تبلیغات نامتعارف دامن میزند
و باعث میشود که این روند نامطلوب ادامه یابد؛ چراکه مسائل سیاسی و
مطالبات مردم باید از طریق احزاب پیگیری شود. اگر احزاب فعال شوند، مردم
کاری ندارند که کاندیدشان کیست و چه ظاهری دارد؛ چرا که احزاب را مدافع
حقوق خود میدانند.
ملاک انتخاب مردم چیست؛ الهه زیبایی یا مدیر اجرایی!
در
این میان، گروهی از روانشناسان نیز معتقدند که این حد از توجه به زیبایی
در کاندیداهای شورای شهر متعارف نیست و کاندیداهای آقا و خانمی که عکسهای
تبلیغاتی خود را با ظاهری عجیب و غیرمتعارف به در و دیوار شهر چسباندهاند،
نه تنها نمیتوانند قدمی در راستای پیشرفت و بصیرت جامعه بردارند، بلکه در
نهایت عامل ایستایی و سطحینگری افکار مردم خواهند بود و طی سالیان متمادی
از این سطحی نگری نفع خود بهره میبرند.
یک محقق و مدرس دانشگاه
نیز در این رابطه اظهار میکند: بسیاری از کاندیداهایی که فقط با تکیه بر
زیبایی ظاهری به جذب آرا اقدام میکنند، معتقدند که برخی افراد در ادوار
گذشته نیز با پررنگتر کردن زیباییهای ظاهری خود منتخب شدهاند و این رویه
منتج به نتیجه میشود؛ در واقع این افراد از بینش سطحی مردم سوء استفاده
میکنند تا انتخاب شوند که مربوط به یک گروه خاص نبوده و میتواند هم
آقایان و هم خانمها را شامل شود.
احسان فکور ادامه میدهد: از منظر
روانشناختی و جامعهشناختی، انسان وقتی میتواند موثر باشد و زمینه را
برای رضایتمندی اقشار مختلف فراهم کند که در راستای اعتلا و ارتقای سطح
فکری و نگرش جامعه و اطرافیان گام بردارد. این مصداق همان سخن عامیانه است
که زیبایی ظاهری به مرور زمان عادی میشود و در نهایت آنچه به قوت خود باقی
میماند، تفکر، برنامهها، اندیشهها و سوابق اجرایی کاندیداها است که
عامل صعود و سقوط وضعیت شهری محسوب میشود.
وی تصریح میکند: این
کاندیداها از منیت، کمبود توجه و نارسیسم (خودشیفتگی) رنج میبرند و به
دیده شدنهای افراطی نیاز مبرم دارند. البته توجه به زیبایی ظاهری از سوی
زنان و مردان امری ارزشمند محسوب میشود ولی فردی که در پی توسعه شهری و
خدمتگزاری است، بدون شک میتواند مرز بین حضور در سالنهای مد و پستهای
مدیریتی را تمییز دهد.
فکور همچنین با تاکید بر اینکه رسانههای
بیگانه و شعارهای عصر بدن در شکلگیری ظاهربینی علیالخصوص در کشورهای جهان
سوم بیتاثیر نیستند، خاطرنشان میکند: در جریان انتخابات مهمی از جمله
شوراهای اسلامی، اگر انتخابها کودکانه و بر اساس ملاک های ظاهری باشد،
نمیتوان انتظار عمران و آبادانی داشت؛ چراکه چنین انتخابهایی ناآگاهانه و
از روی احساسهای زودگذر صورت میگیرد و به عبارتی متاسفانه برخی از ما با
ظاهربینی و دامن زدن به تبلیغات غیرمتعارف ثابت میکنیم که به وضعیت
آبادانی شهری که در آن زندگی میکنیم، کوچکترین توجهی نداریم.
با
وجود همه این صحبتها، ظاهربینی و ظاهرسازی شمشیری دو لبه است و افرادی که
فقط با تکیه به رنگ و لعاب یک پوستر تبلیغاتی، کاندیدای آقا و یا خانم مورد
نظر خود را انتخاب میکنند نیز مسئولیتپذیری و آیندهنگری کمتری نسبت به
سایرین دارند. این در حالی است که حتی برخی از کاندیداها با تصویر پوستر
تبلیغاتی خود تفاوت چشمگیری دارند و متاسفانه در نهایت برخی از ما نه تنها
در راه نیل به اهدافمان گامی برنداشتهایم، بلکه فقط به یک پوستر و نه
بیشتر، رای دادهایم. از این رو امید آن میرود که در دورههای بعدی، تایید
صلاحیتها با دقتنظر بیشتری صورت بگیرد و زمینه برای رشد عقلانی طفل
نوپای انتخابات شورای اسلامی فراهم شود.