تحلیلی بر وضعیت انتخابات در حوزه شمالی استان ایلام : از" ترکیب سیاسی وقومی کاندیداها تا " شانس های مطرح این دوره "

تابناک ایلام علی اصغر اسدی::با وجود کمتر از یکماه تا برگزاری انتخابات یازدهمین دوره  مجلس شورای اسلامی ،همچنان جامعه نتوانسته است با اینوضعیت کنار آمده و حال هوای انتخاباتی به خود بگیرد.سوای از تاثیرگذاری مولفه های همچون رکود اقتصادی و مسایل ومشکلات اقتصادی مترتب بر زندگی مردم ،اماتاثیر فزاینده  رد صلاحیت های گسترده وخروج انتخابات از حالت رقابت بین جناحی ،لااقل تا به امروز انتخابات پیش رو را به کم رمق ترین وبی روح ترین انتخابات مبدل کرده است .

با این حال وپذیرش وضعیت پیش گفته شده باید گفت؛ شرایط برای یک طیف سیاسی کشور بمنظور تصاحب کرسی های مجلس یازدهم کاملا فراهم شده واگر مبنای انتخابات اسفند را همین اساس یعنی بستر فعالیت اصولگرایان سنتی و نئواصولگرایان و تاثیر گذاری نسبی گزاره های قومی وقبیله ای قرار دهیم ،لااقل تا یکروز قبل از اعلام نتیجه بررسی شکایات رد صلاحیت شده ها در حوزه شمالی استان ،وضعیت انتخابان و راهیافتگان به مجلس تا حدودی روشن است .

این تحلیل فارغ از هرگونه تعلق خاطر به کاندیدایی خاص وهمچنین براساس بررسی های صورت گرفته بر روی گزاره هایی همچون ؛تعدد کاندیداها د رمناطق مختلف  ،وابستگی کاندیداها به قبایل و طوایف ،سوابق و توانمندی کاندیداها وهمچنین میزان نفوذ کاندیداها وگپ وگفت با اهل کارشناسان فن و آشنا به روند برگزاری انتخابات در مناطق مختلف مستنبط شده است ؛

ترکیب سیاسی کاندیداها ؛

در استان ایلام نیز همانند سایر نقاط کشور ،رد صلاحیت گسترده کاندیداهای وابسته به جریان اصلاحات تقریبا انتخابات آتی را از حالت رقابت بین جناحی به رقابتی بین گفتمانی تبدیل کرده است. در حوزه شمالی استان رقابت اصلی بین اصولگرایان سنتی و نئو اصولگرایان شکل گرفته و خروجی مدل ها نیز از پیشی گرفتن گزینه های اصولگرا از دیگر کاندیداها حکایت دارد .بااین وجود تایید صلاحیت احتمالی کاندیداهای اصولگرا ،تغییر جدیدی بر این وضعیت ایجاد نخواهد کرد و تنها پایگاه ایلی و قدرت طایفه ای نامزدهاست که سرنوشت دو نفر از چهار نامزد اصولگرای گفته شده را تعیین خواهد کرد.

اما با این حال با وجود خاموشی ورکود ناشی از شوک رد صلاحیتها ی گسترده به جریان اصلاحات استان ،این نکته را نباید از قلم انداخت که پایگاه اجتماعی این جریان در استان قوی بوده و در هردوره توانسته اند  یک کاندیدای منتسب به خود را روانه مجلس کنند.

شکل گیری وضعیت جاری تا بدین لحظه در حوزه شمالی استان ؛یعنی تایید جلال میرزایی بعنوان تنها کاندید شناخته شده جریان اصلاحات،بهترین شرایط را برای این کاندیدا و همچنین جریان اصلاحات استان رقم زده است . اگر بزرگان این جریان باردیگر کنار هم قرار گرفته و منافع جریانی را بر شکوه ها ،گلایه ها ونقدهای درون گفتمانی ترجیح دهند ،بی شک موج ایجاده از سوی این جریان همیشه کار ساز بوده و از پتانسیل و توان لازم برایی  تغییر معادلات کنونی برخوردارند . البته این نکته را هم نباید فراموش کرد شکل گیری این وضعیت به صورت مستقیم به سرنوشت دیگر کاندیداها رد صلاحیت شده جریان اصلاحات همچون "محمدرضا مروارید "بستگی دارد.

جریان اصولگرایی و نئو اصولگرایی استان ؛

تاکنون در محافل اصولگرایی مباحث فراوانی در خصوص اجماع بر سر معرفی گزینه های  شورای هماهنگی نیروهای انقلاب در گرفته است . بزرگان این جریان نتیجه نهایی انتخاب دو گزینه مطرح خود رابه نتیجه نظر سنجی ها در هفته های پایانی بهمن وهمچنین نتیجه نهایی شکایت رد صلاحیت شدگان موکول کرده اند .

هر چند تلاش شورای اصولگرایان برای معرفی گزینه مورد حمایت خود فقط جنبه تزیینی داشته و اگر انتخاب شدگان وانتخاب شوندگان را هم  به حال خود رها کنند، قطعا نماینده منتسب به  آنان راهی مجلس خواهد شد ،اما این موضوع صرفا اقدامی در راستای اعمال مدیریت راهیافتگان به مجلس صورت می گیرد.

همانطور که در مطلب پیشین به صراحت بدان اشاره شد با توجه به روند تایید صلاحیت ها و غیبت  اصلاح طلبان استان در این رویداد بزرگ سیاسی ، مسیر برگزاری انتخابات در استان همانند دیگر نقاط کشور ،  مسیری یک طرفه خواهد بود که چه با حمایت وچه بدون حمایت فعالین حزبی این جریان ، این مسیر به انتخاب دو اصولگرا ختم خواهد شد .لذا امضای این مرامنامه چیزی جز  یک باج خواهی از سوی بزرگان این قوم در راستای استثمار و تحمیل نظر ومدیریت راهیافتگان به مجلس معنا ومفهوم نخواهد شد.البته باید منتظر  ماند ودید که آیا امضا کنندگان در ادامه راه به امضا وعهد خود پایبند خواهند ماند یا خیر؟!

با این حال شورای ائتلاف اصولگرایان استان تاکنون بر روی گزینه هایی همچون علی اکبر بسطامی ،حجت اله شیرزادی ،عباس علی پور،روح اله ناصر زاده و محمدتقی قاسمی تمرکز کرده اند .به یقین تا روزهای پایانی بهمن از بین این افراد دو نفر به عنوان گزینه های مورد حمایت این جریان به عرصه انتخابات عرضه خواهد شد. اما همچنان این سوال وابهام باقی خواهد ماند آیا با معرفی گزینه های مورد حمایت این جریان ،مابقی کاندیداهای با تفکر اصولگرایی که اتفاقا با تکیه بر پایگاه رای قبیله ای ادعای پیروزی در مرحله اول را دارند، به منشور اصولگرایی تمکین کرده واز مصاف انتخابات کنار خواهند کشید؟!

جریان اصلاحات ؛

تا این لحظه جلال میرزایی به عنوان تنها کاندیدای اصلاح طلب استان توانسته است از فیلتر شورای نگهبان عبور کند .اما به رغم اینکه  حلال میرزایی در طول سه سال و چندماه حضور در بهارستان توانست به منشور اصلاح طلبی وفادار بماند وبعنوان عضو اصلی وتاثیر گذار فراکسیون امید در عرصه ملی حرفی برای گفتن داشته باشد،اما انتقادات جدی به مشی رفتاری این نماینده در حوزه ارتباط با بدنه اجتماعی اصلاح طلبان استان وارد است وهمین موضوع باعث شده تا  هنوز چهره های منتقد سفت وسختی را در مقابل خود داشته باشد.

اگرچه اصلاح طلبان استان تاکنون نتوانسته اند از شوک رد صلاحیتها خارج شوند واین موضوع آنان را در حالت انفعال واستیصال قرار داده است ؛اما هم قاطبه اصلاح طلبان و همچنین شخص میرزایی با نیم نگاهی به نتیجه شکایات رد صلاحیت شدگان این جریان  در حال رصد امور وسبک وسنیگن نمودن شرایط هستند .

بدون شک اگر اصلاح طلبان استان در روزهای پایانی این ماه با محوریت افرادی همچون محمدرضا مروارید ،عبدالرضا حیدری زادی ،داریوش قنبری ودیگر بزرگان قوم گردهم آمده وانتقادات وشکوه های درون گفتمان را چال کرده و بر خروج خود از انزوای سیاسی متمرکز شوند ،از ظرفیت وپتانسیل لازم برای پیروزی برخوردار هستند .اصلاح طلبان همواره توانسته اند در بزنگاههای سیاسی با ایجاد موج آرای خاکستری جامعه را به نفع خود در صندوق های رای خود بریزند.

به واقع می توان چنین گفت با ترکیب جاری نامزدهای حوزه شمالی (1در برابر 26) ،اصلاح طلبان استان از بهترین شرایط وسهل ترین راه  نسبت به دوره های پیشین  برخوردارند ،چرا که در کنار آرای طایفه ای ،چهره شناخته شده تک کاندیدای این جریان بدون نیاز برای صرف هزینه تبلیغات ومعرفی خود ویا تلاش برای اجماع بر سر گزینه واحد ،می تواند انرژی این جریان را برای ایجاد موج در روزهای پایانی انتخابات ذخیره نماید .درعین حال همه چیز به بررسی مجدد شورای نگهبان ومیزان همراهی چهره های مطرح این جریان بستگی دارد .

ترسیم وضعیت میدانی انتخابات حوزه شمالی استان تا این لحظه :

تا اینجاتاحدودی توانستیم شمه ای از وضعیت سیاسی و ترکیب سیاسی نامزدهای حوزه شمالی پیش روی مخاطبین عزیز ترسیم نماییم،اما نباید از این نکته مهم غافل شد که در رویارویی های انتخاباتی ،جریان اصلاحات در استان از دست برتری برخوردار بوده است .

اما درکنار این مقوله نباید وابستگی قومی نامزدها وتعلقات طایفه ای بعنوان گزاره مهم تاثیر گذار ومکمل رفتارهای جریانی وسیاسی بر روند انتخابات را از قلم انداخت . درادامه بحث سعی براین است تا واقیعتهای میدانی کاندیدها با تلفیقی از وابستگی سیاسی و تعلقات طایفه ای که در میدان رقابتها ترسیم شده است ،پیش روی مخاطبین قرار داده شود.

شهرستانهای سیروان چرداول وهلیلان 

بی گمان همگان بر این نکته اتفاق نظر دارند که شهرستان های با هویت وپیشینه اجتماعی وقومی یکسان والبته جدای سیاسی وجغرافیایی ،همچون شیروان چرداول وهلیلان با سبد رای مشخص درون مرزی وبرون مرزی (در مرکز استان ودیگر شهرستانها) همواره در ادوار مختلف تعیین کننده بوده اند .بررسی وضعیت راهیفتگان منتسب به این شهرستان در اداور پیشین حقایق را بیشتر روشن خواهد کرد.

اما تکرار این روند به رفتار انتخاباتی کاندیداها نیز ارتباط مستقیم دارد ،تعدد کاندیداهای این دوره قدری راه برای آنان سخت تر کرده وتکرار پیروزی در این دوره را به مراتب سخت تر کرده است .به واقع باید گفت مبنای رقابتها کاندیداهای درون قومی است تا برون شهرستانی .

رقابت عزت الله ناصری با مهرداد عظیمی در هلیلان ،کهزاد جلیلیان (در صورت احراز صلاحیت)با مهدی شریفی در چرداول مرکزی ،جلال میرزایی با عمران علی محمدی در سیروان وسیاوش مرادی در منطقه آسمان آباد ،کار را  بر انتخاب کنندگان سخت کرده وهم اینکه انتخاب شوندگان ر ادر وضعیتی قرار داده تا بجای تمرکز بر رقبای قدر برون شهرستانی ،انرژِی خود را صرف غلبه بر رقیب درون قومی خود نمایند.

ازاینرو با استمرار این وضعیت وتقسیم آرا در مناطق خرد بین کاندیدهای منتسب به آنها ،عبور از مرزهای منطقه ای را برای کاندیداهای این شهرستان سخت وسخت تر کرده است .البته میزان نفوذ کاندیداهای فراشهرستانی را هم باید به این وضعیت سخت ونفس گیر اضافه کرد.البته باید صبر کرد چرا که  ورود احتمالی افراد جدیدبه عرضه انتخابات حتی معادلات انتخاباتی این شهرستان را بدتر از این خواهد کرد.

آنگونه که در بخش سیاسی به آن اشاره شد ،اگر جریان اصلاحات استان بتوانند با چشم پوشی از اختلافات بر گزینه خود یعنی جلال میرزایی اجماع کنند ،این کاندید می تواند بر روی حمایت شیروان چرداول و وهمچنین پایگاه سنتی بدره ای های مقیم ایلام حساب جدی باز نموده وخود رابین کاندیداهای برتر جای نماید،البته نباید به راحتی از کنار توان و نفوذ عمران علی محمدی در شهرستان سیروان وچرداول ومرکز استان گذشت.

شهرستان ایوان وبخش بولی وارکوازی :

شهرستان های ایوان و بخش ارکوازی همواره در انتخابات تاثیر گذاری خود رابه اثبات رسانده اند . در شهرستان ایوان تا این لحظه عباس علی پور توانسته است با تکیه بر جوانی ،تحصیلات ،پشتوانه سیاسی ووضعیت شغلی نامی در این شهر ستان برای خود دست وپا کند .اما زمزمه هایی از تایید صلاحیت "سارا فلاحی " کاندیدای قدر و نام آشنای این شهرستان با آوازه استانی به گوش می رسد . بدون شک با آمدن سارا فلاحی به عرصه انتخابات، تمامی معادلات قومی و برنامه ریزی شورای اصولگرایان به هم خواهد ریخت .

سارا فلاحی با پشتوانه تحصیلاتی ،سخنوری وعلمی خود در دوره گذشته توانست سخت ترین کاندیداها را پشت سر گذاشته و تنها چند رای با بهارستانی شدن فاصله داشت .بدون شک بازگشت این کاندیدا به عرصه رقابتها ،هم علی پور را در صحنه مات خواهد کرد وهم اینکه به پشتوانه شناخت عمومی شکل گرفته از این کاندید ،می تواند انرژی خود را صرف معرفی برنامه ها وهمراه نمودن طیف عظیمی از جامعه یعنی زنان استان نماید .

سارا فلاحی با بهره گیری از امتیاز منحصر بفردی تحت عنوان "تنها کاندیدای زن " بدون کمترین هزینه، در هر خانه ای در جای جای حوزه انتخابیه از یک ستاد انتخاباتی برخوردار خواهد بود وهمین مولفه می تواند این کاندیدا را بعنوان یکی از پایه های اصلی رقابت انتخاباتی حوزه شمالی معرفی نماید.

اما در ایل ارکوازی وضعیت به گونه ای دیگر است ،با رد صلاحیت "لطیف صادقی " بخش اعظمی از آرای ثابت این ایل در منقطه بولی وارکوازی وهمچنین مرکز استان به سبد "علی اکبر بسطامی " ریخته خواهد شد. این راهم باید اضافه کرد که بسطامی هم به مدد پیشینه انتخاباتی واجرایی خود نیازی به هزینه کرد  برای معرفی خود ندارد .همین موضوع باعث شده تا در گپ وگفت های انتخاباتی همچنان نام ایشان بر سر زبانها باشد .

البته این را هم نبایستی فراموش کرد که  تلاش های بدنه مدیریتی استان وبسیج برخی دستگاههای اجرایی جای پای بسطامی را در سایر شهرستان ها نیز باز کرده است . تا اینجای کار این بسطامی کاندید بلامنازع ارکوازی توانسته بخش اعظم مسیر را برای بهارستانی شدن طی نماید . اما تایید لطیف صادقی و ورود جدی ایشان به عرصه رقابتها یقینا به زیان بسطامی تمام وادامه راه را برایشان سخت خواهد کرد . مضافا اینکه بخش تاثیرگذار ارکوازی وجریان قومی صادقی چندان هم راغب به پیروزی بسطامی نبوده وچه بسا گامهایی برای تصعیف وتخریب وی بردارند.

شهرایلام 

یکی دیگر از پایگاههای ایلی وطایفه ای مورد بحث استان وبرخودار از پایگاه رای مورد قبول دهبالایی مرکز استان است . محدتقی قاسمی پاسدار بازنشسته و البته خوشنام این ایل از پایگاه قابل قبولی در میان هم تباران خود برخوردار است . هرچند درکنار حمایت های ایلی ،جشم امید قاسمی به هم قطاران خود در سپاه وبسیج دوخته شده است .

اما با وجود تقسیم بندی بدنه مدیریتی سپاه در بین ایلات مختلف، همچنین تعدد کاندیداهای نزدیک به این یگان نظامی همچون علیپور و ناصرزاده ، سابقه حمایت دور قبل از صادقی وفلاحی و مهمتر از همه صدور دستورالعمل های سفت وسخت مبنی بر ممنوعیت ورود پرسنل سپاه وبسیج به عرصه رقابتهای انتخاباتی ،این امید قاسمی به حقیقت خواهد پیوست یا خیر ؟مضافا اینکه ورود این جریان تابع شرایطی است که دراین جا مجالی برای پرداختن به آن نیست ،اما با این حال ورود قاسمی به جمع هفت کاندید برتر استان کاری سخت خواهد بود.

شاید به ظاهر  اینگونه به نظر برسد که انتساب قاسمی به شهر ایلام بعنوان  تک کاندیدای این شهر بزرگ استان، راه رابرای وی هموار کرده است ،اما حقیقتا بدلیل تنوع قومی و حضور ایلاتی از جای جای استان در این شهر ،این موضوع را فقط در سطح تصوری  صرف باقی خواهد گذاشت .

شهرستانهای مهران وملکشاهی؛

بررسی پیشینه انتخابات در ادوار گذشته نشان می دهد که شهرستانهای مهران وملکشاهی به مدد اتحاد قومی توانسته اند نماینده ای را راهی مجلس نمایند . حضور کریمی و شوهانی از مهران وپیروزی متین و امینی از ملکشاهی خود گواهی معتبر بر این مدعاست.

با این وجود باید گفت تعدد کاندیداها در این دو شهرستان همانند دیگر پایگاههای قومی حوزه انتخابیه شمال استان به عنوان پاشنه آشیل آنان تبدیل شده است.  تصور اینکه رد صلاحیت کاندیدهای مطرحی همچون شوهانی و طاهری مقدم راه رابرای پیروزی روح اله ناصر زاده هموار کرده ،نمی تواند  با واقعیت های میدانی نشات گرفته از تضادهای قومی ایل شوهان منطبق باشد.

شهرستان مهران در دل خود ایل بزرگ شوهان وبخشی از ایل ملکشاهی را جای داده است ،بدون شک حساب باز کردن کاندیداهای منتسب به شوهان بر روی ملکشاهی های مقیم مهران خبطی بزرگ و آرزویی محقق نشدنی است .اما ایل شوهان در شهرستان مهران خود ترکیبی از 9طایفه بزرگ است که در درون خود با اختلافات بزرگ ملکی وطایفه ای روبرو هستند.

بی شک رد شدن چهره ایی همچون  احمد شوهانی از طایفه صفرلکی بعنوان بن مایه ایل شوهان و همت محمودزاده با برخوداری از بیشترین پایگاه رای از تیره فلک و تایید صلاحیت روح الله ناصر زاده از تیره کلیوند و همچنین سید محمد موسوی از طایفه سادات ،روند انتخابات وپیش بینی ها را دراین شهرستان سخت کرده است.

بنابراین سابقه جدل های طایفه ای کلیوند بعنوان پایگاه رای روح الله ناصرزاده و اختلافات دیرینه این طایفه با دیگر طوایف شوهان کار رابر ناصر زاده سخت کرده است ،این درحالیست که سید محمد موسوی در بین هم طایفه های ساداتی خود همچنان مسیر انتخاباتی خاموش خود را طی می کند.

اگر در روند تایید صلاحیت ها تغییر ایجادشده و احمد شوهانی به عرصه انتخابات بازگردد توان ظرفیت همراه نمودن 9طایفه شوهان را دارا بوده وهمچنین می تواند با مدد سابقه نمایندگی ،علمی وبرخورداری از طرفداران ثابت متعصب ورق انتخابات را برگرداند . اما با طی شدن روند جاری کار برای راهیابی یک شوهانی دیگر به مجلس سخت خواهد بود.اما با این وجود به زعم مردم و تحلیلگران ،روح الله ناصر زاده همچنان یکی از هفت کاندیدای مطرح استان است.

اماوضعیت شهرستان ملکشاهی هم چندان متفاوت تر از سایر مناطق نیست .رد صلاحیت شدن سه کاندیدای مطرح این شهرستان یعنی امینی ،رحیمی و تاصری گهر مسیر را برای تکتازی حجت اله شیرزادی فراهم آورده است . اگر ظرف روزهای آتی تغییری در روند تایید صلاحیت ها ایجاد نشود ،شیرزادی  می تواند بخش قابل توجهی از آرای طایفه ای این شهرستان را در سبد رای خود داشته باشد.از اینرو با توجه به مولفه شناخته شدن شیرزادی برای کل حوزه انتخابیه ،سوابق اجرایی و قضایی ونفوذ به پایگاه رای دیگر شهرستانها، کار قدری برای ورود شیرزدای به جمع چهار  کاندیدای مطرح در این دوره هموار است.

هرچند کاندیدای گمنام این دیار ،یعنی خالد رحیمی تمامی تمرکز خود رابر امکان ریخته شدن آرای سه کاندیدای رد صلاحیت شده به سبد رای قرارداده است، اما بازگشت احتمالی سلام امینی به گردونه رقابتها می تواند معدلات انتخاباتی در این شهرستان را بر هم بریزد . با این وجود باز هم باید اذعان کرد که شیرزادی همچنان جلودار رقابتها خواهد بود.

نتیجه گیری ؛

هر چند نتیجه انتخابات تابع شرایط گوناگون بوده و  علیرغم تمامی گمانه زنی ها و پیش بینی های صورت گرفته از وضعیت انتخابات ،با ورود متغیر های آنی نتیحه  دچار دگرگونی می شود ،اما بررسی وضعیت های گوناگون که در بخش های بالا به صورت جزء به جزء بدان پرداخته شده نشان می دهد تا اینجای کار ؛سارا فلاحی ،علی اکبر بسطامی ،حجت الله شیرزادی ،جلال میرزایی ،عمران علی محمدی ،مهرداد عظیمی و روح الله ناصرزاده از سبد رای بالایی نسیت به دیگر کاندیداهای حوزه شمالی برخوردارند .

با نادیده گرفتن دیگر متغیرها وگزارهای موثر بر آینده انتخابات و همچنین استمرار خمودگی وسکون در جبهه اصلاحات استان ،رقابت اصلی برای تصاحب دو کرسی حوزه شمالی استان بین سارا فلاحی ،علی اکبر بسطامی ،حجت اله شیرزادی  خواهد بود.

در صورت کاهش مشارکت اجتماعی در پای صندوق های رای به زیر دویست هزار نفر که قابل پیش بینی هم  است ،با احتساب اینکه هرکدام از کاندیداها بتوانند  20 درصد آرای مجموع رای دهندگان را کسب کند پیروز انتخابات محسوب می شود  ،راه برای ورود دو نفراز بین  سه کاندیدای یاد شده در همان مرحله اول هموار است. 

اما چنانچه با اجماع اصلاح طلبان بر تک کاندیدای خود وروشن شدن موتور انتخابات ، مشارکت در فرآیند انتخابات درحوزه شمالی به بالای دویست هزار نفر برسد ،می توان گفت انتخابات به دور دوم کشانیده خواهد شد و نامزد اصلاح طلبان را باید به این جمع سه نفره افزود .

با این حال درپایان این تحلیل دوباره تاکید می گردد این تنها یک تحلیل از وضعیت انتخابات در استان بوده ومتغیرهای پیش بینی نشده می توانند نتیجه را کاملا برخلاف این تحلیل تغییر دهند.