۱- نویسنده این مطلب در پنج سالی که از دولت آقای روحانی گذشته بارها و بارها به عملکرد وزارت امورخارجه در حوزه های مختلف نقد داشته و دارد. یک روزنامه نگار است و تاکنون پست دولتی نداشته است. لطفا این مطلب را بدون ذهنیت و با نگاهی منصفانه بخوانید.
۲- ظریف اگر نگوییم حرفه ای ترین، حتما یکی از توانمندترین دیپلمات های تاریخ ایران قبل و بعد از انقلاب محسوب می شود. او جزو کسانی است که روابط بین الملل را خوب می فهمد. وی یکی از وفادارترین دیپلمات ها به ساختارهای نظام هم هست. هم در دوره مسئولیتش در سازمان ملل و هم دردوره وزارتش ارتباط مستقیمی با رهبرانقلاب داشته که نشان از مهم بودن دغدغه های رهبرانقلاب در حوزه سیاست خارجی برای وی دارد. تعابیروتعاریف رهبرانقلاب از ظریف و تیم مذاکره کننده هسته ای را پیش از آن کمتر درباره وزرای قبلی خارجه شنیده بودیم.
۳- اختلاف با ظریف اختلاف بر سر میزان وفاداری به انقلاب یا ارزش های سیاست خارجی برآمده از انقلاب نیست. اختلاف بر سر نحوه تامین منافع است. به عنوان مثال ظریف با درک کارشناسی خود از نظام بین الملل معتقد است FATF اگر تصویب نشود ما در دامی بزرگتر از تحریم ها گرفتار خواهیم آمد. کارشناسانی هم برخلاف وی معتقدند تصویب یا عدم تصویب FATF تفاوتی در وضعیت فعلی ما در حوزه سیاسی و اقتصادی که ناشی از فشارهای بسیارزیاد آمریکا است، ایجاد نمی کند. هرکدام از طرفین استدلال های خودرا دارند که مقامات تصمیم گیر فارغ از صف کشی های سیاسی آن را بررسی می کنند. بر این اساس نه موافقان تصویب FATF واداده و خائنند و عامل موساد و سیا و نه مخالفان آن متحجر و واپس گرا. واقعیت ماجرا این است که ما عادت نکرده ایم به احترام به یکدیگر. مدام در حال کشمکش و درگیری بوده ایم. هرموضوع ساده ای برای ما تبدیل به بحران و بهانه ای برای چنگ زدن به صورت یکدیگر می شود. حتی عیدنوروز. حتی چهارشنبه سوری و بقیه موضوعات. عادت نکرده ایم نقد بشنویم. نتوانسته ایم هضم کنیم که اعضای یک خانواده ایم که یکی از فرزندان این خانواده ممکن است نظر دیگری غیر از ما داشته باشد.
۴- ظریف حتما مانند همه وزرای خارجه دنیا اشتباهاتی داشته که این اشتباهات ممکن است کشور هزینه هایی هم برای آن داده باشد. خود او نیز ندیده ایم در جایی که ادعای عصمت در تمام تصمیم گیری ها داشته باشد. در ماجرای برجام تیم ظریف به نمایندگی از نظام و با همراهی سایر نهادها و مجموعه های تصمیم گیر تلاش کردند تا توافقنامه ای امضا شود که منافع ما تامین شود. اینکه برجام همه منافع مارا تامین می کند یا خیر جواب قطعا خیر است. کدام توافقنامه بین المللی را می توان سراغ گرفت که صرفا منافع یک طرف معامله را تامین کرده باشد؟ آنچه سر برجام را برید بدعهدی های ترامپ و بی تفاوتی های اروپایی ها بود. منصف باشیم. روزی که در تهران توافق سه جانبه ای بین ایران، ترکیه و برزیل برای بحث سوخت و غنی سازی انجام شد، همه دنیا دیدند اوباما چگونه دبه کرد و اردوغان به گله گفت مگر خود شما نگفتید ما میانجی باشیم پس چرا حالا دبه کرده اید؟ منتقد برجامیم؟ اشکال ندارد. می توان منتقد بود و منصف بود. می شود سیاست خارجی را نقد کرد اما گاهی هم انصاف داشت. ظریف بارها مورد تمجید و تحسین رهبرانقلاب قرار گرفت اما بگوییم بسیاری که او را جاسوس و خائن و... می پندارند کدام کارشان مورد تمجید رهبری انقلاب قرار گرفته است؟
۵- با این وجود اما رفتن او نه پایان دنیاست و نه آنگونه که برخی گفته اند شروع عصری جدید در سیاست خارجی کشور. اهداف سیاست خارجی ما ثابت است و راههای رسیدن به آن متفاوت. گاهی با صالحی و متکی، گاهی با ولایتی و ظریف این مسیر را ادامه داده ایم.
۶- این بار اولی نیست که موضوع استعفای ظریف مطرح شده است. اما دلیل علنی کردن استعفا در شب ولادت حضرت زهرا(س) به طور خاص کم محلی رئیس جمهوری به وی و عدم حضور ظریف درجلسه دیدار اسد و روحانی بوده است. در دیدار رهبرانقلاب با اسد حتی رئیس جمهور هم حضور نداشت و موضوع اعتراض ظریف نیست. آنچه پیش از استعفا گذشته از بعد از آن می گذرد مهم تر و حیاتی تر است. باید زمینه های استعفای ظریف را در رفتارهای محمود واعظی و شخص حسن روحانی جستجو کرد.
۷- استقبال گسترده رهبران اسرائیل و آمریکا از استعفای ظریف نکته ظریفی در خود پنهان دارد. ظریف هرچه که بود و هرچه کرد توانست مدافع خوبی برای سیاست های نظام در خارج از کشور و مجامع جهانی باشد. سخنرانی های وی در نشست امنیتی مونیخ هنوز نقل محافل است.
۸- یک ناهماهنگی، چندانتقاد و چند مقاله نباید توان از میدان به درکردن دیپلمات کهنه کاری چون ظریف را داشته باشد. وی همچنان وزیرخارجه نظام است.
باید برگردد و بیش از گذشته قدر منتقدان و حامیان خود را بداند.