دروغ 13 یا دروغ آوریل درست است که در بسیاری از کشورها به عنوان یک روز ویژه با گفتن دروغ هایی به شوخی در یکم آوریل گرامی داشته می شود اما در ایران این مراسم معمولاً در 13 فروردین که برابر با یک یا دوم آوریل است، انجام می شود، در چند سال گذشته رنگ و بویی دیگر به خود گرفته است تا حدی که حتی برخی خبرگزاری ها و رسانه های مطرح خبری هم فریب آن را خورده و در دام دروغ 13 افتاده اند.
اما این روزها برخی پا را فراتر گذاشته و15روز زودتر به پیشواز دروغ سیزده رفته و دروغ های بزرگتری به نام " دروغ سال " را پایه گذاری کرده اند.دراین بین یکی از موضوعات مهمی که لازم است بصورت ویژه مورد توجه رسانه ها قراربگیرد این است که مواظب باشند این روزهادردام دروغ های به اصطلاح "سیزده" واینک "دروغ سال" نیافتند.
برخی از رسانه های ما براساس یک عادت غیرحرفه ای ،بدون توجه به اصل صحت و دقت ومهمتراز همه رعایت امانتداری ،هرشنیده ای چه در فضای مجازی و چه درفضای حقیقی را بدون توجه به منبع به خبر تبدیل کرده و به خورد مخاطبین خود می دهند .این درحالیست دربسیاری از موارد همان خبر دروغ از اب درآمده و ممکن است همانند خبر روزگذشته منتشره در فضای رسانه ای استان ایلام "دروغ سال " بوده باشد.
چه بسا بسیاری از رسانه های بزرگ و حرفه ای جهان نیز در چنین مواردی در دام دروغ های سیزده گرفتار شده ،دست پاچه وبدون رعایت اصول خبرنگاری مبادرت به باز نشر اخبار دروغ سیزده ای نموده ودر آنی محبوبیت و وثوق خبری خود را تحت شعاع چنین اخباری قرار می دهند.
"به طور مثل در فروردین سال 98یک دروغ سیزده در سطح جهان خبرساز شده و بسیاری از خبرگزاری های مهم نظیر العربیه را نیز در دام خود انداخت.همان سال در رویدادی تامل برانگیز، شبکه خبری العربیه که منبعی نسبتاً معتبر هم محسوب می شود نخستین رسانه ای بود که در دام دروغ 13 افتاد و خبر درگذشت غلامحسین الهام سخنگوی سابق دولت و عضو حقوقدان شورای نگهبان در اتوبان قزوین- رشت را با اطمینانی وصف ناشدنی منتشر کرد.
هنوز چند
ساعتی از انتشار این خبر نگذشته بود که الهام در گفت و گو با خبرگزاری دولت، ضمن
ابراز تعجب از انتشار این خبر گفت: «من اصلاً به خارج از تهران سفر نکرده ام و در
منزل بوده و صحیح و سالم هستم.» گو اینکه الهام نیز متوجه نشده بود که العربیه
فریب دروغ 13 را خورده است. البته اس ام اس مجعول دیگری که روز 13 از این گوشی به
آن گوشی منتقل می شد به واقع نگرانی بسیاری را در پی داشت؛ مضمون این پیام به این
شرح بود: «آیت الله هاشمی رفسنجانی شب گذشته بر اثر سکته قلبی دارفانی را وداع
کردند.»
بازتاب این خبر تا حدی بود که برخی که چندان با مقوله
دروغ 13 آشنایی نداشتند در تماس با دفتر رسانه ها از صحت و سقم این خبر کسب اطلاع
کردند و تنها پس از اطلاع از اصل این قضیه بود که نفس راحتی کشیدند و با خنده ای
گوشی تلفن را گذاشتند".(فرارو)
روزگذشته خبری با عنوان "مروارید استاندار ایلام بعنوان وزیر جهاد کشاورزی منصوب شد) فضای رسانه ای ومجازی استا ن را برای کمتر از یک ساعت دچار التهاب کرد.صرفنظر از این که این خبر توسط یکی از رسانه های معتبر وخوشنام استان ایلام منتشرشد،اما برخی از کانالهای تلگرامی بدون توجه به شیوه انتخاب وزرا توسط رییس جمهور ورعایت سایر پارامترهای خبری ،به سرعت نسبت به باز نشر این خبر مبادرت نمودند.
بازنشر سریع این خبر درفضای مجازی ورسانه ای استان دو موضوع مهم را محک زد ؛اول میزان محبوبیت محمد رضا مروارید استاندار اخلاقمدار ایلام در بین مردم استان وحتی منتقدین دولت فعلی و دوم میزان پایبندی اصحاب رسانه استان ایلام به رعایت اخلاق حرفه ای و اصول خبرگاری خصوصا اصل صحت خبر.
اگرچه دراین بین تعدادی از کانالهای تلگرامی بصورت دست پاچه ،این خبر را طعمه خوبی برای جذب مخاطبین وافزایش اعضا محسوب وبدون توجه به منبع وصحت خبر، مبادرت به بازنشر سریع آن در فضای مجازی نمودند ،اما خبرنگاران حرفه ای و مدیران رسانه های استان با رعایت توجه به این نکته مهم خبری که " صحت خبر را نباید فدای سرعت نمود " دردام خبر "دروغ سال" قرار نگرفتند.
