الهام رنجبر اظهار کرد: براساس آمار سازمان جهانی بهداشت ۹۵درصد موارد ابتلا به دیابت، دیابت ملیتوس نوع۲ است که به دلیل عدم استفاده بدن از انسولین است و یکی از مهمترین بیماریهای شایع غیر واگیردار در سراسر جهان است که سالانه تعداد زیادی از افراد در اثر ابتلا به آن جان خود را از دست می دهند. طبق آمار تعداد بیماران دیابتی در طی هر ۱۵ سال ۳برابرافزایش یافته است.
این کارشناس ارشد تغذیه در خصوص عوارض بیماری نیز گفت: بیماری دیابت افزون بر مرگ میر بالا در جوامع، گرفتاریهای فردی، خانوادگی، اجتماعی، مالی و اقتصادی بسیاری به همراه دارد و باعث کاهش کیفیت زندگی فردی و اجتماعی می شود. این بیماران با مشکلاتی از قبیل محدودیت‌های غذایی، مصرف مداوم دارو و یا تزریق مکرر انسولین در صورت عدم کنترل سطح قند خون، عوارض اسکلتی عضلانی، ناتوانیهای فیزیکی، مشکلات عروقی و قلبی، نوروپاتی و رتینوپاتی مواجه هستند.
سبک زندگی از دلایل اصلی دیابت
رنجبر تصریح کرد: از دلایل شیوع بیش از حد بیماری دیابت در جوامع امروزی می‌توان به چاقی، کم تحرکی یا سبک زندگی غیرفعال، مصرف بیش از اندازه مواد قندی، عوامل محیطی و عوامل وراثتی اشاره کرد. با افزایش احتمال ابتلا به چاقی، مقاومت به انسولین و ابتلا به بیماری های قلبی- عروقی و دیابت افزایش می یابد.
دیابت با رژیم غذایی مناسب قابل کنترل است
وی افزود: انجام فعالیت‌های بدنی منظم، حفظ وزن در محدوده نرمال، سبک تغذیه سالم و کنترل استرس و اجتباب از استعمال دخانیات(سیگار و قلیان) نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع دو دارند. مطالعات نشان داده‌اند در صورت ابتلا فرد به دیابت نوع دو، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می تواند تا حدود ۸۰ درصد در کنترل قند خون بیماران دیابتی نقش داشته باشد.
این کارشناس ارشد تغذیه افزود: از آنجایی که الگوهای غذایی افراد بر اساس فرهنگ، آداب و رسوم، سن، جنس، نژاد و میزان درآمد، شکل می گیرند استفاده از راهکارهای تغذیه‌ای و آموزش فردی، روشی مناسب برای کاهش عوارض دیابت و همچنین صرفه اقتصادی و کاهش هزینه‌های درمانی است.
رنجبر تاکید کرد: درمان این بیماران نیازمند مداخله تیمی از پزشکان متخصص داخلی و فوق تخصص غدد و متخصصین و مشاورین تغذیه و پزشکی ورزشی است. با ترکیبی از دارودرمانی، رژیم درمانی و فعالیت ورزشی در کنترل قند خون از عوارض بعدی بیماری پیشگیری نماید.
وی تصریح کرد: تنطیم رژیم غذایی در بیماران دیابتی به معنی آن نیست که قندها و کربوهیدرات‌ها را به طور کامل از برنامه غذایی خود حذف کنند، بلکه به آن معنا است که زیاده روی نکنند و لازم است با لیست جانشینی (از چه ماده غذایی، کربوهیدرات خود را انتخاب نمایند تا قند خون افزایش نیابد) آشنا گردند.
قندهای ساده پنهان را از زندگی حذف کنید
این کارشناس ارشد تغذیه گفت:توصیه های تغذیه که در این زمینه می شود این است که قندهای ساده پنهان را شناسایی نمایند و از برنامه غذایی خود حذف کنند. که این شامل قند موجود در انواع نوشابه‌های غیر رژیمی، نوشیدنی‌ها و ابمیوه های صنعتی، کیک و کلوچه های صنعتی و سنتی، انواع مرباهای خانگی و صنعتی، شیره خرما و شیر انگور، عسل و انواع دسرهای خانگی و یا صنعتی... است.
رنجبر ادامه داد: نوشته‌های روی بسته مواد غذایی را با دقت بررسی و مطالعه کنید در برچسب غذایی میزان انرژی از هر سهم و مقدار قند آن ذکر شده است. مواد غذایی را انتخاب کنید که کمترین میزان انرژی از قندها را تامین نماید.
از خوردن غذاهای سرشار از اسیدهای چرب اشباع و ترانس خودداری کنید
وی تصریح کرد: از خوردن غذاهای آماده و بسته بندی و فرآوری شده که سرشار از اسیدهای چرب اشباع و ترانس است خودداری کنید. قندهای ساده شامل قند و شکر را از سفره حذف و یا کم نمایید (در طی یک روز کمتر از ۵درصد انرژی را بخود اختصاص دهند)، همچنین میزان کربوهیدرات توصیه شده روزانه از گروه‌های نان و غلات و حبوبات و لبنیات حداکثر ۵۵ درصد رژیم غذایی است و از نوع کربوهیدرات پیچیده انتخاب شود.
پروتئین‌های کم چرب مصرف کنید
این کارشناس ارشد تغذیه تاکید کرد: جهت تامین پروتئین مورد نیاز از گروه گوشت‌ها و لبنیات‌ها توجه شود که از نوع کم چرب و یا فاقد چربی انتخاب شوند. به طور مثال از پنیر غیر خامه‌ای بجای پنیر خامه‌ای استفاده شود و یا اینکه بجای مصرف روزانه گوشت قرمز، گوشت مرغ کم چرب و یا ماهی جایگزین شود.
رنجبر با اشاره به اینکه روش پخت یکی از مهمترین مسائل در اصلاح سبک تغذیه است و مصرف غذاهای سرخ کرده باید به حداقل برسد، تصریح کرد: مصرف روغن‌های اشباع از قبیل دنبه، پیه، روغن حیوانی، کره محلی و کره گیاهی، دل و جگر و قلوه، کله پاچه، زرده تخم مرغ را محدود نمایید. در طی یک روز فقط ۷% انرژی از چربی‌های اشباع تامین و روغن زیتون فراوری شده در برنامه غذایی گنجانده شود.
وی ادامه داد: دانه‌های روغنی و مغزهای خوراکی بدون نمک از قبیل گردو، فندوق و بادام در صورتی که مبتلا به چاقی یا اضافه وزن نیستند می تواند در برنامه گنجانده شود. مصرف سبزیجات تازه به شکل روزانه بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ گرم توصیه می گردد. در خصوص مصرف میوه جات سعی شود از میوه های کال و نارس بجای میوه های رسیده استفاده شود و میوه جات خیلی شیرین در برنامه محدود گردد. با توجه به اینکه میوه جات نیز حاوی قندهای ساده هستند بیماران دیابتی در مصرف آنها زیاده روی نکنند و حداکثر ۳ تا ۴ سهم در روز مصرف کنند.
آب ولرم بنوشید
این کارشناس ارشد تغذیه افزود: مصرف روزانه آب ولرم در صورت عدم اختلال تعادل آب و الکترولیت و عدم احتباس ادراری و احتقان قلبی به صورت روزانه ۷تا ۸ لیوان توصیه می گردد. انجام فعالیت بدنی منظم روزانه حداقل ۳۰ تا ۴۵ دقیقه توصیه می گردد و همچنین انجام آزمایشات بالینی جهت بررسی سطح قند خون ناشتا، چربی‌های خون بطورت منظم و هموگلوبین A۱C حداقل ۳ ماه یکبار توصیه می‌شود.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه این بیماران اکثرا به سایر بیماری‌ها مثل فشارخون، بیماری قلبی، کبد چرب، بیماریهای کلیوی مبتلا هستند و ممکن است انواع داروها را مصرف نمایند به تداخل برخی از داروها و مواد غذایی حتما توجه گردد. در نهایت می توان گفت از آنجایی که پیشگیری همواره بهتر از درمان است آموزش تغذیه اولین، آسان ترین و بهترین راه برای پیشگیری و همچنین کنترل دیابت در سطح جامعه و خانواده‌ها است./ح
