در اویل بهار با پدیدار شدن نشانه های گرم شدن هوا ، وقتی مردم سایر مناطق از زیبایی های بهار لذت می برند ، تن و جان شهروندان دهلران به لرزه می افتد . آنچه باعث ایجاد حس نامطلوب و فشار مالی و روحی شهروندان می شود، قصه پر غصه تعمیرات هر روزه دستگاه‌های خنک کننده (کولرگازی ، اسپیلت ) و تمامی وسایل برقی، کامپیوتر و تلویزیون و.... است
کد خبر: ۱۰۳۸۰۲۰
تاریخ انتشار: ۱۹ فروردين ۱۴۰۱ - ۱۱:۲۸ 08 April 2022

تابناک ایلام ::در اویل بهار با پدیدار شدن نشانه های گرم شدن هوا ، وقتی مردم سایر مناطق از زیبایی های بهار لذت می برند ، تن و جان شهروندان دهلران به لرزه می افتد . آنچه باعث ایجاد حس نامطلوب و فشار مالی و روحی شهروندان می شود، قصه پر غصه تعمیرات هر روزه دستگاه‌های خنک کننده (کولرگازی ، اسپیلت ) و تمامی وسایل برقی، کامپیوتر و تلویزیون و.... است .

به علت وجود چشمه آبگرم در شمال شهر دهلران و متصاعد‌ شدن گاز دی اکسید سولفور و ترکیب آن با رطوبت ، اسید سولفوریک حاصل می شود و یکی از فلزات مورد علاقه این اسید ، فلز مس است که در ترکیب با این اسید دچار خوردگی شده و سیستم‌های سرمایشی اصطلاحا دچار خوردگی و نشت گاز می شوند و همچنین به سایر قطعات و اجزا سیستم سرد کننده و برقی هم آسیب جدی وارد می کند.

به نحوی که عمر مفید یک دستگاه اسپیلت در دهلران نهایتا ۳ سال است . این در حالی است که در روستاهای اطراف که متاثر از گاز گوگرد نیستند ، عمر مفید همین دستگاه بالای ۲۰ سال است. با در نظر گرفتن قیمت خرید و تعمیرات کولر گازی (حداقل قیمت ۲۰ میلیون تومن برای اسپیلت ۱۸هزار که در کولرهای بزرگ به ۵۰ تا ۶۰ میلیون تومان می رسد )می‌توان نتیجه گرفت که هزینه ی خسارت‌های آبگرمه بر وسایل سرمایشی و برقی ،یکی از مهمترین مشکلات زندگی شهروندان دهلران می باشد و چه بسیار خانوارهایی که بخاطر این مشکل ، اجبارا اقدام به مهاجرت کرده اند . چرا که هزینه هنگفت جایگزینی هر چند سال یکبار کولر گازی ، خارج از توان آنهاست ‌.

با توجه به اهمیت موضوع ، برای حل این مشکل و کاهش هزینه های ناشی از خسارت گاز گوگرد بعنوان یکی از خواسته های اصلی شهروندان ؛ طرح انتقال آب آبگرمه به وسیله خطوط لوله و کانال زیرسطحی به اراضی کشاورزی واقع شده در پایین دست شهر اجرایی شده است و گفته می شود پروژه تا کنون حدودا بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. اما در خصوص اجرای این طرح و میزان اثر گذاری آن در کاهش خسارت‌های آبگرمه ، تردیدهای جدی وجود دارد .

در پایش و بررسی میدانی انجام شده بوسیله دستگاه دتکتور گاز _که برای برای تشخیص و مانیتورینگ گازهای سمی، قابل اشتعال، گازهای اکسید کننده و به طور کلی می توان گفت گازهای خطرناک از آن استفاده می شود _ میزان گاز محلول در آب ، در محل ورودی آبگرم به داخل شهر صفر ؛ و در محل خروجی آب از چشمه های آبگرم بسیار زیاد مشاهده شد که بیانگر تجمع و انتشار حداکثر گاز در محل چشمه های آبگرم است .

این یافته علمی ، سبب شکل گیری این فرضیه شده است که گاز گوگرد به وسیله جریان آب منتقل نمی شود . در توضیح چگونگی فرایند انتشار گاز گوگرد می توان گفت : در ساعات خاصی از شبانه روز ، بعلت نسیم کوه و دره و اختلاف فشار بین کوه و دشت، باد از سمت دامنه کوه به دشت می وزد و گازهای سمی چشمه های ابگرم که در پای کوه واقع شده اند بوسیله این جریان هوایی و کانالهای هوایی به داخل شهر منتقل می شوند . مشاهدات میدانی نشان می دهد که مناطقی از شهر که بیشتر تحت تاثیر این جریانات هوا باشند (شمال شهر ، مشخصا کوی اندیشه، پاسداران ، بیمارستان شهدا و ...) ، میزان اثرگذاری گاز گوگرد بیشتر است. 

همچنانکه در بیمارستان شهدا شاهد خرابی گسترده دستگاه‌های پزشکی هستیم . همچنین تحت تاثیر همین جریانات هوا، در مناطقی مثل کوی فرهنگیان در جنوب غرب شهر با توجه به نبود جریان آب چشمه آبگرم ، میزان اثرگذاری گاز گوگرد بالاست . با فاصله گیری به سمت غرب شهر (اراضی واقع در غرب رودخانه شوراب) و به سمت شرق شهر (کوی هواشناسی) میزان تاثیرات چشمه های آبگرم به حداقل می رسد و این شواهد و دلایل بیانگر اینست که عامل انتشار گاز ، باد و جریان هوا می باشد و آب نقشی در انتقال گاز گوگرد ندارد .

از آنجایی که به مطالعات تخصصی پروژه انتقال آب آبگرمه بخصوص در زمینه ترکیبات آب و چگونگی و میزان گاز خروجی از چشمه در فواصل زمانی و مکانی مشخص و تاثیر پذیری انتشار گاز از وضعیت هوا و شیب زمین و جریان بادهای غالب و ... دسترسی نداریم بر اساس شواهد فوق انتقال آب نمی تواند معضل را حل نموده و فقط باعث اتلاف منابع می شود .

لازم به ذکر است که‌ هدف از این نوشتار ارائه راه حل علمی و عملی برای حل این مشکل می باشد، لذا ‌بهتر است که دو روی سکه این طرح ( انتقال آب ) با محاسبات و مطالعات علمی و فنی ، دیده شود و در نهایت بهترین تصمیم اتخاذ شود . در آخر پیشنهاد می شود چنانچه یافته های علمی ، انتقال آب را بی فایده نشان دهد ، به فکر یافتن راه حل های جایگزین بود .

پیشنهاد اول ، تلاش برای یافتن فناوری است که بتواند گاز خروجی از محل چشمه ها را در همان محل جذب کرده و مانع از پخش آن در هوا شود ؛ چنانچه دستگاه یا سیستمی با این مشخصه در هر کجای ایران یا سایر کشورها وجود دارد ، خریداری و تهیه شود .

در صورت نبود این تکنولوژی ، پیشنهاد می شود ، خسارت وارده به مردم از طریق اعطای کمک‌های بلاعوض برای خريد کولرگازی بصورت دوره ای جبران و تامین شود . ممکن است که بیان شود هزینه این پیشنهاد سرسام آور است و از توان دولت خارج است ، می توان پاسخ داد اولا مردم صبور و زجر کشیده دهلران بعنوان مرزداران بی مزد ، سالهاست که این هزینه را از جیب خود داده اند و دیگر توان پرداخت ندارند و دوما اگر دولت مساعدت نکند ؛ خطر تخلیه شهر و به تبع آن مسائل امنیتی ناشی از خلوت شدن مرز جدی است .

نهایتا بعنوان پیشنهاد سوم ، برنامه توسعه آتی شهر و جابجایی تدریجی شهر در طی یک برنامه بلند مدت و با در نظر گرفتن مجموع شرایط_ فاصله از آبگرمه ، جهت بادهای غالب، ارزش و مالکیت و کاربری اراضی و سهولت دسترسی _ به سمت غرب شهر (غرب رودخانه شوراب) ، انجام پذیرد .

نگارندگان :دکتر شهریار ملکی پور - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، مهندس علیرضا حیدری _ دانش آموخته ژئومورفولوژی ، علی حسنی _ دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی روستایی

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار